خطبه امیر علیه السلام  در روز غدیر

علی بن موسی الرضا علیه السلام  در روز غدیر از جمله از پدر بزرگوارش موسی بن جعفر علیه السلام ، از نیایش امام صادق علیه السلام  ، از امام باقر علیه السلام  ، از امام سجاد علیه السلام ، از امام حسین علیه السلام  روایت نمود که در دوره خلافت امیرالمومنین على علیه السلام  اتفاقا روز عید غدیر با جمعه مصادف شد.

مسلمانان حضور چشم‏گیرى پیدا کردند و آن حضرت براى اقامه نماز جمعه و خواندن خطبه‏هاى آن در برابر مردم قرار گرفت.

امام حسین بن‏علی علیه السلام می فرمایند: پنج ساعت از روز گذشته بود[قبل از اذان ظهر]، که پدرم خطبه‏ها را آغاز کرد. او نخست به حمد و ثناى حضرت حق پرداخت، صفات ربوبى‏اش را برشمرد، حاکمیت مطلق را از آن وى دانست، نعمت‏هایش را مورد توجه قرار داد و بعد خطاب به مردم فرمود:

 خداوند تعالى امروز دو عید بسیار بزرگ [جمعه و غدیر] را براى شما در یک زمان قرار داده است؛ دو عیدى که هیچ کدام بدون دیگری استوار نمی گردد، تا الطاف نیکویش را برای شما کامل نماید و شما را به راه رشد و کمال آگاه سازد و شما را دنباله رو کسانی قرار دهد که وجودشان با نور هدایتش منور گشته است، تا راه راست شما را در برگیرد و الطاف بیکرانش بر شما افزون گردد، آن دو عید عبارتند از:

پس روز جمعه را میعادگاه شما قرار داد و شما راه به تجمع در آن فراخواند، تا به شستشوی آثار اعمال دیگر روزهای هفته بپردازید و آن چه خلاف و اشتباه از جمعه ی پیشین تا آن روز مرتکب شده اید را بزدایید.

خداوند روز جمعه را یادآور و باورداران و بیانگر بیم پرواپیشگان قرار داده و پاداش نیکوکاران را چند برابر اعمال دیگر روزها مقرر فرموده است.

این پاداش نیکو منحصرا برای کسانی است که از اوامر او اطاعت کنند و از آن چه نهی فرموده اجتناب نمایند و نسبت به آن چه تشویق نموده و ترغیب کرده گردن نهند.

سپس فرمود: توحید و ایمان به یگانگى خداوند پذیرفته نمى‏شود مگر با اعتراف به نبوت پیامبرش محمد صلی الله علیه و آله و سلم و دین و شریعت محمد صلی الله علیه و آله و سلم پذیرفته نمى‏شود مگر با قبول ولایت امر کسى که خدا فرمان ولایتش را داده است؛ و همه این امور سامان نمى‏پذیرد مگر بعد از توسل و تمسک به اهل ولایت.

غدیر از نگاه مولى الموحدین على علیه السلام سپس فرمود: خداوند در روز غدیر  آنچه درباره منتخبین خود اراده کرد بر پیامبرش فرو فرستاد، به او فرمان داد تا ولایت و وصایت را ابلاغ کند و مجال را از کافران و منافقان بگیرد نگران گزند دشمنان نباشد . از اهل شک و ارتداد، آن چه در نهن خانه ی دل مخفی کرده بودند، پرده برداشت، پس هر فرد مومن و منافق آن را فهمید، پس سرکشان سر برتافتند، ثابت قدمان پا برجا ماندند، منافقان بر جهالت و خیره سری خود افزودند، افراد متعصب و متمرد چنگ و دندان تیز کردند و مشت های خود را فشردند.

یکی سخن گفت، دیگری فریاد زد، سومی آهی پر از کینه از سینه برکشید، اهل ارتداد بر تمرد و ارتداد خود ادامه داد، گروهی با زبان اعتراف کردند، بدون این که از اعماق دل آن را باور نمایند، ولی گروهی آن را از اعماق دل باور کردند و با زبان راستین اعتراف نمودند.

خداوند در آن روز دین خود را کامل گردانید و دیدگان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مومنان و پیروان راستین حضرتش را روشن نمود و اتفاق افتاد آن چه برخی از شما گواه آن بود و گزارش آن به برخی دیگر رسیده است.

حجت نیکوی خدا بر شکیبایان کامل گردید و خداوند ساخته ها و پرداخته های فرعون، هامان، قارون و لشکریانش را از ریشه و بن برانداخت و واژگون ساخت.

تنها عده ای پست و فرومایه، از تفاله های ضلالت و گمراهی باقی ماندند که در گمراه کردن مردمان از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند، خداوند آنها را در دیار خودشان به آتش قهر خود مبتلا می سازد و آثارشان را نابود می کند و نشانه هایشان را محو می نماید و حسرت تلاش هایشان را بر دل آنها می گذارد و آنها را به کسانی ملحق می کند که دست انها را باز گذاشتند و گردن هایشان برافراشتند و به آنها تمکن دادند که دین خدا را تغییر دهند و احکام خدا را دگرگون سازند. به زودی نصرت و غلبه ی پروردگار به سود حبیبش و به ضرر دشمنانش فرا می رسد، که خداوند الطاف بیکران دارد و اعمال بندگانش را زیر نظر دارد.

کمتر از آن چه گفتم شما را بس است و حجت را بر شما تمام می کند. پس نیک بیندیشید و در آن چه خداوند شما را به سوی آن فراخوانده و ترغیب نموده درنگ کنید، که خداوند شما را مورد رحمت خود قرار دهد، راه را در پیش بگیرید و از طریق او حرکت کنید:

و از راه های دیگر پیروی نکنید که شما را از راه او پراکنده سازد. انعام آیه 153

روز غدیر قدر و منزلت بسیار دارد، در آن روز گشایش هاى الهى فرا رسیده و حجتش بر همه تمام شده است. امروز روز روشنگرى و اظهار عقیده از جایگاه بلند و روشن است، امروز روز تکامل دین و روز وفاى به عهد است. غدیر روز  [رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و مشهود [على بن‏ابى‏طالب علیه السلام  ] است، روز در هم ریختن پیمانهاى زیر پرده کفر و نفاق است، روز آشکار شدن حقایق اصیل اسلام است، روز ذلت و خوارى شیطان است، روز استدلال و برهان است، روز جدا شدن صفوف کسانى است که آن را تکذیب مى‏کردند امروز بزرگترین روزى است که عده‏اى از شما از آن اعراض کردید، روز هدایت و امتحان بندگان خداست، روز آشکار شدن کینه‏هاى نهفته در دلها و سینه‏هاست، روز عرضه نصوص [سخنان بدون ابهام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم  بر افراد مؤمن و دلباخته [اهل الخصوص‏] است، غدیر روز شیث پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است، روز ادریس و یوشع و شمعون و ... منشور علوى علیه السلام در عید غدیر امیر مؤمنان علیه السلام  در قسمت آخر خطبه فرمود: رحمت خدا بر شما اى مسلمانان، بعد از برگشت از این اجتماع بزرگ امروز [غدیر] را عید بگیرید: [و با انجام امور ذیل آن را بزرگ بشمارید. نعمت را بر افراد خانواده و خویشاوندانتان گسترش دهید و نیکى و بخشش پیشه کنید .به برادران دینى خویش به قدر توان نیکى و بخشش کنید

خداى را در برابر نعمتهایى که به شما ارزانى داشته، شکرگزار باشید. کنار یکدیگر جمع شوید تا خداوند اجتماع شما را فراگیر و گیراتر سازد.

به یکدیگر نیکى کنید تا خداوند به شما الفت و مهربانى بیشتر عنایت کند. نعمت‏هاى الهى را به یکدیگر تبریک و تهنیت گویید همان طور که خداوند [در این روز] با اعطاى اجر و ثوابى بیش از دیگر اعیاد به شما تهنیت مى‏گوید. بعد فرمود: کمک‏هاى مالى به دیگران در امروز (غدیر) به اموالتان برکت مى‏بخشد و بر عمرتان مى‏افزاید: مهربانى به دیگران سبب رحمت و عنایات حق خواهد شد. با خوش‏رویى و شادمانى یکدیگر را در آغوش بگیرید.

خداوند را بر توفیقات خویش سپاس گویید. از فقرا و ضعیفانى که چشم به کمک شما دارند دیدن کنید، به زیارتشان بروید و با آنان در خوراکشان همراه شوید. بعد حضرت فرمود: یک درهم کمک به فقرا در روز عید غدیر با دویست‏هزار درهم برابر است، بلکه بیشتر خواهد بود. وقتى یکدیگر را ملاقات کردید مصافحه کنید، به هم تبریک بگویید و سلام کنید، که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم به من چنین فرمان داد. (بحارالانوار، ج 94 اصول کافى، ج 1، ص 425، ح 69؛ بحارالانوار، ج 35، ص 386، ح 1؛ ج 36، ص 114، ح .61 4 و 5)ـ در ترجمه عبارات تلفیق شده است. 6ـ بحارالانوار، ج 95، ص 118 ـ 112، ح 8)