شأن نزول آیه ی ولایت:

" إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ * وَمَن يَتَوَلَّ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ فَإِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ " ولى شما تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده‏اند همان كسانى كه نماز برپا مى‏دارند و در حال ركوع زكات مى‏دهند. و هر كس خدا و پيامبر او و كسانى را كه ايمان آورده‏اند ولى خود بداند [پيروز است چرا كه] حزب خدا همان پيروزمندانند.مائده 55_56

در شأن نزول آيه 55 و 56 سوره ی مبارک مائده چنین آمده است:

سائلى وارد مسجد رسول خدا صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم شد و از مردم درخواست كمك كرد. كسى چيزى به او نداد. حضرت على عَلیهِ السَّلام در حالى كه به نماز مشغول بود، در حال ركوع، انگشتر خود را به سائل بخشيد. در تكريم اين بخشش، اين آيه نازل شد. ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پيامبر مانند ابن عباس، عمّار ياسر، جابر بن عبد اللّه، ابوذر، أَنس بن مالك، بلال و ... نقل كرده‏اند و شيعه و سنّى در اين شأن نزول، توافق دارند.(الغدير، ج 2، ص 52، احقاق الحقّ، ج 2، ص 400 و كنز العمّال، ج 6، ص 391)

عمّار ياسر مى‏گويد: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آيه بود كه رسول خدا صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم فرمودند: "من كنت مولاه فعلى مولاه".(تفسير الميزان)

كلمه‏ى "ولى" در اين آيه، به معناى دوست و ياور نيست، چون دوستى و يارى مربوط به همه مسلمانان است، نه آنان كه در حال ركوع انفاق مى‏كنند.

امام صادق عَلیهِ السَّلام فرمودند: منظور از " الَّذِينَ آمَنُوا ..."، على عَلیهِ السَّلام و اولاد او، ائمّه عَلیهِم السَّلام تا روز قيامت هستند. پس هر كس از اولاد او به جايگاه امامت رسيد با اين ويژگى مثل اوست، آنان صدقه مى‏دهند در حال ركوع.)كافى، ج 1، ص 288(

مرحوم فيض كاشانى در كتاب "نوادر"، حديثى را نقل مى‏كند كه بر اساس آن ساير امامان معصوم عَلیهِم السَّلام نيز در حال نماز و ركوع به فقرا صدقه داده‏اند كه اين عمل با جمع بودن كلمات " يُقِيمُونَ "، " يُؤْتُونَ "، " راكِعُونَ " سازگارتر است.

امام باقر عَلیهِ السَّلام فرمودند: خداوند پيامبرش را دستور داد كه ولايت على عَلیهِ السَّلام را مطرح كند و اين آيه را نازل كرد.)تفسير نور الثقلين و كافى، ج 1، ص 281(

بهترين معرّفى آن است كه اوصاف و خصوصيّات كسى گفته شود و مخاطبان، خودشان مصداق آن را پيدا كنند. (آيه بدون نام بردن از على عَلیهِ السَّلام، اوصاف و افعال او را برشمرده است) امام صادق عَلیهِ السَّلام فرمود: على عَلیهِ السَّلام هزاران شاهد در غدير خم داشت، ولى نتوانست حقّ خود را بگيرد، در حالى كه اگر يك مسلمان دو شاهد داشته باشد، حقّ خود را مى‏گيرد!(تفسير نور الثقلين)