منوی اصلی
Skip Navigation Links

تازه ترین ارسال ها
* چگونه روزه ی خود را به امضای امام زمان برسانیم؟

* حجت زمان عجل الله تعالی فرجه الشّریف و ماه رمضان

* ولادت باسعادت منجی عالم بشریت مهدی فاطمه علیها سلام

دهه ی رضوریه

مختصری از زندگی نامه ی حضرت فاطمه معصومه سَلام الله عَلیها

پدر و مادر آن بزرگوار:

پدر بزرگوار حضرت معصومه سَلام الله عَلیها امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر عَلیهِ السَّلام است که او را ابوالحسن اول نیز می گویند، و از القاب مشهور آن حضرت کاظم، باب الحوائج و صالح می باشد. آن حضرت بیش از سایر امامان عَلیهِم السَّلام فرزند داشت که بعضی سی، و برخی شصت فرزند برای ایشان نام برده اند. عالم بزرگ شیخ مفید رحمَة الله عَلیه می نویسد: آن بزرگوار سی و هفت فرزند از همسران متعدد داشت. آن بزرگوار در سال ۱۴۸ هجری قمری زمان خلافت منصور به امامت رسید و در زمان خلافت مهدی عباسی و هادی عباسی لَعنة الله عَلیهما نیز امام بود، وقتی که هارون الرشدید لَعنة الله عَلیه به خلافت رسید پس از پانزده سال، در زندان بغداد در سال 183ه.ق شهید شد.

آن طور که از شواهد و قرائن و بعضی از روایات استفاده می شود، مادر حضرت معصومه سَلام الله عَلیها همان مادر امام رضا عَلیهِ السَّلام است برای مادر حضرت رضا عَلیهِ السَّلام نام های متعددی ذکر کرده اند، مانند: خیزران، ام البنین، نجمه و… روایت شده پس از آنکه حضرت رضا عَلیهِ السَّلام از او متولد شد، به او "طاهره" گفتند.

روز ولادت حضرت فاطمه معصومه سَلام الله عَلیها:

مطابق پاره ای از مدارک، حضرت معصومه عَلیهِ السَّلام در روز اول ماه ذیقعده سال ۱۷۳ه.ق در مدینه چشم به جهان گشود. محدث گرانقدر مرحوم آیت الله شیخ علی نمازی در کتاب پربار مستدرک سفینه البحار(که ده جلد است) در جلد هشتم چنین می نویسد: "فاطمه معصومه سَلام الله عَلیها در آغاز ماه ذیقعده سال ۱۷۳، دیده به جهان گشود."

مرحوم فیض در کتاب "انجم فروزان" و گنجینه آثار قم از کتاب "لواقح الانوار فی طبقات الاخیار"(تألیف عبدالوهاب شعرانی شافعی وفات یافته در سال ۹۳۷ هـ .ق) و کتاب "نزهه الابرار فی نسب اولاد الائمه الاطهار"(تألیف سید موسی برزنجی شافعی مدنی) چنین نقل می کند: "حضرت فاطمه معصومه سَلام الله عَلیها دختر امام کاظم عَلیهِ السَّلام در مدینه منوره، در آغاز ماه ذیقعده سال ۱۸۳ه.ق دیده به جهان گشود، و در دهم ماه ربیع الثانی سال ۲۰۱ در قم وفات یافت."

مدارک دیگری نیز در مورد روز ولادت آن حضرت(در آغاز ذیقعده) در دسترس است مانند:

_ عوالم العلوم، تألیف علامه بحرانی، ج ۲۱، ص ۳۲۸٫

_ حیاه الست، تألیف شیخ مهدی منصوری، ص ۱۰٫

_ فاطمه بنت الامام موسی الکاظم، تألیف دکتر محمدهای امینی(فرزند علامه امینی صاحب الغدیر) ص ۲۱ و ۵٫

در بعضی از مدارک فوق، سال ۱۸۳ ذکر شده، که صحیح چنان که در مستدرک سفینه آمده ۱۷۳ است، زیرا با توجه به این که امام کاظم عَلیهِ السَّلام در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ه.ق در زندان هارون لَعنة الله عَلیه در بغداد به شهادت رسید، و کمترین مدت زندانش، چهار سال بود، در این مدت از خانواده اش که در مدینه ساکن بودند، دور بود، بنابراین ممکن نیست ولادت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها در سال ۱۸۳ رخ داده باشد، و ظاهراً در این شماره اشتباه شده و به جای ۱۷۳،۱۸۳ نوشته شده است. از این رو محقق کاوشگر، مرحوم عمادزاده اصفهانی، بدون ابهام می نویسد:"حضرت معصومه سَلام الله عَلیها در مدینه در ماه ذیقعده سال ۱۷۳ه.ق متول شد، و در ربیع الثانی سال ۲۰۱(در قم) دیده از جهان فرو بست."

بنابراین تاریخ ولادت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها را همان آغاز ذیقعده سال ۱۷۳ه.ق اعلام کرد، چنان که اخیراً آستانه مقدسه قم همین اعلام را نموده است، به امید آنکه با توجه به ولادت با سعادت حضرت رضا عَلیهِ السَّلام که در روز ۱۱ ذیقعده سال ۱۴۸ه.ق در مدینه رخ داد، این ده روز بین روز ولادت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها و روز ولادت امام رضا عَلیهِ السَّلام را به عنوان دهه ی نور یاد نموده و از آن دو بزرگوار یاد کرد، و خاطره سازنده و پربار زندگی درخشان آنها را تجدید نمود.

شادی و سرور ولادت آغاز ماه ذیقعده برای حضرت رضا عَلیهِ السَّلام و دودمان نبوت صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم، پیام آور شادی مخصوص و پایان یک انتظار عمیق و استثنایی است، زیرا حضرت نجمه عَلیهِ السَّلام فرزندی جز حضرت رضا عَلیهِ السَّلام نداشت، و مدت ها پس از حضرت رضا عَلیهِ السَّلام صاحب فرزندی نشد و حضرت معصومه سَلام الله عَلیها در سال ۱۷۳ یعنی با ۲۵ سال فاصله به دنیا آمد.

با توجه به اینکه امام صادق عَلیهِ السَّلام به ولادت چنین بانویی، بشارت داده بود، بنابراین پس از آنکه حضرت معصومه سَلام الله عَلیها دیده به جهان گشود، آن روز برای حضرت نجمه و حضرت رضا عَلیهِ السَّلام روز شادی و سرور وصف ناپذیر و روز مهم از ایام الله بود، چرا که دختری از آسمان ولایت و امامت، طلوع کرده بود،‌ که قلب ها را جلا و صفا می داد و چشم ها را روشن می کرد و کانون مقدس اهل بیت عَلیهِم السَّلام را گرم می نمود. به راستی توصیف عظمت هلهله و غریو شادی از دودمان رسالت صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم را به خاطر اینکه امام رضا عَلیهِ السَّلام دارای خواهر شده که سال ها قبل در خبرهای غیبی به وجود او مژده داده شده بود نمی توان ترسیم کرد، چرا که فروغی از کوثر، و گلی تابناک از گلشن آل محمد صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم، چشم به جهان گشوده بود، و جهان ملوک و معنی را صفای دیگری بخشیده بود.

زندگی مبارک حضرت:

تقریباً قطعی است که حضرت معصومه سَلام الله عَلیها ازدواج نکرد، در این صورت این سؤال پیش می آید که سنت ازدواج مستحب مؤکد اسلامی است، تا آنجا که رسول اکرم صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم فرمود: " ما بُنِیَ فِی الْاِسْلامِ بَناءٌ اَحَبَ اِلَی اللهِ عَزَوَجَلَ، وَاَعَزَ مِنَ التَزویجِ"؛ در اسلام در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوب تر و عزیزتر از بنای ازدواج باشد.

نیز فرمود: "اَلنِکاحُ سُنَتِی، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَتِی فَلَیْسَ مِنِی"؛ازدواج سنت و برنامه‌ من است، پس کسی که از سنت من دوری کند از من نیست.

در عصر امام باقر عَلیهِ السَّلام بانویی به خاطر ریاضت و کسب فضیلت، ازدواج نمی کرد، امام باقر عَلیهِ السَّلام به او فرمودند: "اگر در ترک ازدواج، فضیلتی به دست می آمد، حضرت فاطمه زهرا سَلام الله عَلیها سزاوارتر از تو بود، که به خاطر کسب فضایل اخلاقی، ازدواج نکند؛ زیرا هیچ بانویی در کسب کمالات، از حضرت فاطمه سَلام الله عَلیها  پیشی نگرفته است."

پاسخ:در پاسخ به این سؤال دو مطلب گفته شده که هر کدام، یا یکی از آنها، دلیل شایسته ای است که موجب ترک ازدواج حضرت معصومه سَلام الله عَلیها شده است:

1.     دختران امام کاظم عَلیهِ السَّلام به ویژه حضرت معصومه سَلام الله عَلیها در سطحی از کمالات بودند که برای خود کفو و همسر مناسبی نیافتند تا با او ازدواج کنند، امام کاظم عَلیهِ السَّلام به آن ها سفارش کرده بود که با رأی و مشورت برادرشان حضرت رضا عَلیهِ السَّلام ازدواج کنند. این سفارش و قرائن دیگر بیانگر این است، که باید برای آن ها همسر مناسبی باشد. با توجه به اینکه در مورد حضرت زهرا ی مرضیه سَلام الله عَلیها اگر خداوند امیرالمؤمنین علی عَلیهِ السَّلام را نمی آفرید، در سراسر زمین از حضرت آدم گرفته تا هر انسانی بعد از او، همسر و همتای مناسبی برای فاطمه(ع) پیدا نمی شد.

2.     ترس و وحشت حکومت پر از خفقان و اختناق هارون لَعنة الله عَلیه، به گونه ای بود که کسی جرأت نمی کرد با دختران امام کاظم عَلیهِ السَّلام ازدواج نماید و داماد آن حضرت شود، زیرا دامادی آن حضرت، از نظر دستگاه طاغوتی هارون، موجب خطر شدید برای آن داماد می شد، به این ترتیب، حضرت معصومه سَلام الله عَلیها و بعضی از خواهرانش، از ازدواج صرف نظر کردند. در ضمن نباید این مطلب را از نظر دور داشت که امام کاظم عَلیهِ السَّلام در زندان به سر می بردند و اطلاع امام رضا عَلیهِ السَّلام از آینده (در مورد شهادت پدر، و هجرت اجباری او به خراسان) شاید دلیل دیگری برای ترک ازدواج حضرت معصومه سَلام الله عَلیها  باشد. و این نیز از مصائب و رنج های روزگار نسبت به خاندان نبوت است که ستمگران کینه توز با ایجاد شرایط نامساعد، آن ها را از مواهب زندگی، محروم ساختند.

در مقام آن حضرت همین بس که حضرت معصومه سلام الله علیها در سن کودکی به مقامی رسیدند که به راحتی می توانستند پرسش های فقهی و عقیدتی را پاسخ بگویند تا حدی که پاسخ های ایشان مورد پذیرش و شگفت پدر بزرگوارشان قرار می گرفت.

در بیان فضیلت زیارت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها:

حضرت علی بن موسی الرضا عَلیهِ السَّلام در مورد پاداش زیارت مرقد مطهر حضرت معصومه سَلام الله عَلیها فرمودند: کسی که او را در حالی که حقش را شناخته، زیارت کند، برای او بهشت است.

امام صادق علیه السلام فرمودند: آگاه باشید که برای خدا حرمی است و آن مکه است و برای پیامبر خدا حرمی است و آن مدینه منوره است و برای امیرالمومنین حرمی است و آن کوفه است. آگاه باشید که حرم من و فرزندان من بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم کوفه کوچک ماست. آگاه باشید که برای بهشت هشت در است که سه تای آنها به سوی قم است. بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسی علیه السلام در آنجا رحلت می کند که با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند.(گنجینه آثار قم و فاطمه بنت الامام موسی ص 94، مجالس المومنین ج 1 ص 83، بحار الانوار ج 60 ص 216)

امام صادق علیه السلام هنگامی این حدیث را بیان فرمودند، نه تنهاحضرت معصومه متولد نگشته بودند بلکه پدر بزرگوار ایشان نیز دیده به جهان نگشوده بود.

و در فرازی از زیارتنامه حضرت معصومه سَلام الله عَلیها که از حضرت رضا عَلیهِ السَّلام نقل شده می خوانیم:

"وَ اَنْ لایَسْلُبَنا مَعْرِفَتَکُمْ اِنَهُ وَلِیُ قَدِیرٌ"؛ از خدا می خواهیم که معرفت به شأن شما را از ما سلب نکند، او سرپرست توانا است.

لذا قبل از هر چیز باید امامان عَلیهِم السَّلام و شخصیت های بزرگی چون حضرت معصومه سَلام الله عَلیها را شناخت، و درک پاداش و درجات ارزش، بستگی به شناخت ایشان دارد.

بیان فضایل حضرت معصومه سَلام الله عَلیها:

از این رو در اینجا نظر شما را به ده نمونه از فضایل حضرت فاطمه معصومه سَلام الله عَلیها که موجب شناخت بیشتر است، جلب می کنیم:

1)    دختر روح و جسم پیامبر صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم:

در زیارتنامه ای که در شأن حضرت معصومه سَلام الله عَلیها از امام رضا عَلیهِ السَّلام نقل شده، حضرت معصومه سَلام الله عَلیها به عنوان دختر رسول خدا صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم، دختر فاطمه و خدیجه سَلام الله عَلیهما، دختر امیرمؤمنان علی عَلیهِ السَّلام، دختر حسن و حسین عَلیهِم السَّلام، دختر ولی خدا (امام کاظم عَلیهِ السَّلام)، خواهر ولی خدا (امام رضا عَلیهِ السَّلام)، و عمه ی ولی خدا (امام جواد عَلیهِ السَّلام) خوانده شده است.

این تعبیرات، تنها بیانگر شرافت خانوادگی نیست، بلکه علاوه بر آن، بیانگر آن است که حضرت معصومه سَلام الله عَلیها از نظر معنوی و مقامات عالی ملکوتی، به راستی فرزند روح و جسم پیامبر صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم وحضرت زهرای مطهره سَلام الله عَلیها و خدیجه کبری سَلام الله عَلیها و امامان معصوم عَلیهِم السَّلام است.

2)    مقام عصمت و طهارت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها:

روایت شده که امام رضا عَلیهِ السَّلام فرمودند: کسی که معصومه سَلام الله عَلیها را در قم زیارت کند، مانند آن است که مرا زیارت کرده است.

گرچه شواهد و قراین در مورد مقام عصمت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها بسیار است، ولی سخن فوق از امام معصوم حضرت رضا عَلیهِ السَّلام صراحت دارد که حضرت معصومه سَلام الله عَلیها دارای مقام عصمت بوده است، ضمناً این سخن بیانگر آن است که این لقب را حضرت رضا عَلیهِ السَّلام به ایشان داده است، وگرنه نام حضرت، فاطمه کبری است؛ از سوی دیگر به فرموده ی امام رضا عَلیهِ السَّلام پاداش زیارت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها همانند پاداش زیارت حضرت رضا عَلیهِ السَّلام است.

آری امام رضا عَلیهِ السَّلام به ما آموخته اند که در زیارت ایشان چنین بخوانیم: "یا فاطِمَةُ اِشْفَعی لِی فِی الْجَنَهِ، فَاِنَ لَکِ عِنْدَاللهِ شأناً مِنَ الشَأنِ"؛ ای فاطمه معصومه! در مورد رفتن به بهشت، مرا شفاعت کن، چرا که در پیشگاه خداوند، دارای مقام و منزلتی بس ارجمند هستی.

3)    پیشگویی امام صادق عَلیهِ السَّلام از حضرت معصومه سَلام الله عَلیها قبل از ولادتش:

از اموری که به روشنی بیانگر عظمت مخصوص مقام حضرت معصومه سَلام الله عَلیها است، این که امام صادق عَلیهِ السَّلام قبل از ولادت او، حتی قبل از ولادت پدر او، از او یاد کرده است، این موضوع بیانگر آن است که این بانوی خاندان نبوت، از امتیازات و ویژگی های عمیق و ارجمندی برخوردار بوده است، و در سطح بالایی از شخصیت و ارزش های انسانی و ملکوتی قرار داشته است، به عنوان مثال:

_ یکی از شیعیان به محضر امام صادق عَلیهِ السَّلام آمد، دید آن حضرت در کنار گهواره کودکی، با آ‌ن کودک گفتگو می کند، تعجب کرد و گفت: آیا با کودک نوزاد سخن می گویی؟

امام صادق عَلیهِ السَّلام فرمود: اگر تو هم مایل هستی نزد این کودک بیا و با او گفتگو کن.

او می گوید: کنار گهواره آن کودک نوزاد رفتم، سلام کودکم، جواب سلام مرا داد، به من فرمود: نامی که برای دختر تازه متولد شده ات برگزیده ای عوض کن، زیرا خداوند آن نام را دشمن دارد.(با توجه به این که او چند روز قبل از او دارای دختر شده بود نامش حْمیرا گذاشته بود(

آن شخص می گوید: سخن گفتن نوزاد، و اطلاع او از اخبار پنهان، و نهی از منکر او، مرا بیشتر به تعجب واداشت، بهت زده شدم، امام صادق عَلیهِ السَّلام به من فرمود: تعجب نکن، این کودک فرزندم موسی است خداوند از او دختری به من عنایت کند که نامش فاطمه است، او در سرزمین قم به خاک سپرده می شود، و هر کس (مرقد) او را در قم زیارت کند، بهشت بر او واجب است.

_ نیز امام صادق عَلیهِ السَّلام قبل از ولادت حضرت معصومه سَلام الله عَلیها در ضمن گفتاری در شأن ایشان فرمودند: و به زودی در قم بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دفن شود، پس هر کس او را زیارت کند، بهشت برای او واجب می گردد.

با توجه به اینکه امام کاظم عَلیهِ السَّلام در سال ۱۲۸ه.ق چشم به جهان گشوده است، و تولد حضرت معصومه سَلام الله عَلیها در سال ۱۷۳ رخ داده، نتیجه می گیریم که امام صادق عَلیهِ السَّلام این سخن را ۴۵ سال قبل از تولد حضرت معصومه سَلام الله عَلیها فرموده است.

این پیش گویی امام صادق عَلیهِ السَّلام در سخن دیگری نیز آمده که فرمود: در قم بانویی از فرزندانم رحلت می کند که به شفاعت او همه شیعیانم وارد بهشت می گردند.

_  پدرش به فدایش: یکی از فضایل حضرت زهرا سَلام الله عَلیها این است که پیامبر صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم در موارد متعدد، در شأن او فرمود: فَداها اَبْوها؛ پدرش به فدایش باد.

این تعبیر بیانگر اوج مقام ارجمند حضرت زهرا سَلام الله عَلیها است که پیامبر اکرم صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم در شأن او گفته است.

در مورد حضرت معصومه سَلام الله عَلیها نیز نظیر این مطلب از پدرش امام کاظم عَلیهِ السَّلام روایت شده، در این راستا به ماجرای جالب زیر توجه کنید:

مرحوم "آیت الله مستنبط" (داماد اول آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی) از کتاب "کشف اللثالی" تألیف دانشمند محقق "صالح بن عرندس" دانشمند قرن نهم هجری، چنین نقل می کند: در عصر امام کاظم عَلیهِ السَّلام روزی جمعی از شیعیان برای دریافت پاسخ از سؤال های خود، به مدینه وارد شدند تا به محضر امام کاظم عَلیهِ السَّلام برسند، آن حضرت در مسافرت بود، نظر به اینکه آن ها ناگزیر به مراجعت بودند، پرسش های خود را نوشتند و به افراد خانواده امام کاظم عَلیهِ السَّلام تحویل دادند تا در سفر بعد، به آن نائل شوند، مدتی بعد هنگام خداحافظی، دیدند حضرت معصومه سَلام الله عَلیها پاسخ پرسش های آن ها را نوشته و آماده کرده است، آن ها شادمان شدند و آن پاسخ ها را دریافت کردند و به سوی وطن رهسپار شدند، در مسیر راه به امام کاظم عَلیهِ السَّلام برخورد نمودند و ماجرا را به عرض آن حضرت رساندند، امام کاظم عَلیهِ السَّلام آن نوشته را از آن ها طلبید و مطالعه کرد، پاسخ های حضرت معصومه سَلام الله عَلیها را درست یافت، سه بار فرمود: فَداها اَبْوها؛ پدرش به فدایش باد.

_ عالمه و محدثه و حجت امین امامان عَلیهِم السَّلام:

از ویژگی های حضرت معصومه سَلام الله عَلیها این بود که به علوم اسلام و آل محمد صَلّی الله عَلیهِ وَ آلهِ و سَلّم آگاهی داشت، و آن را برای دیگران و آیندگان نقل می کرد، و از راویان و محدثان به شمار می آمد؛ چنان که روایت نقل بیانگر این مطلب است از این رو امام کاظم عَلیهِ السَّلام فرمود: پدرش به فدایش باد، در حدی که وجود شریفش حجت و امین پدرش امام کاظم عَلیهِ السَّلام بود، چنان که در فرازی از زیارتنامه غیر معروفه او آمده:

" اَلسَلامُ عَلَیْکِ یا فاطِمَهُ بِنْتَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ و حُجَتِهِ وَاَمِینِهِ"؛ سلام بر تو ای فاطمه دختر موسی بن جعفر عَلیهِم السَّلام، و حجت و امین موسی بن جعفر.

امام زمان عَجّل الله تَعالی فَرَجهُ الشّریف در جوار حرم حضرت معصومه سَلام الله عَلیها:

از مطالب گفتنی اینکه نقل می کنند شخصی به نام "سید عبدالرحیم" که مورد وثوق بود، گفت: در عالم خواب دیدم در قبرستان بزرگ قم جمعیت بسیاری هستند، در این هنگام شخص بزرگواری را که سوار بر اسبی بود و از بازارچه می آمد مشاهده نمودم، دیدم در پشت سر آن سوار شخصی گفت:" این سوار حضرت حجت عَجّل الله تَعالی فَرَجهُ الشّریف می باشد". تا این خبر را شنیدم سراسیمه به دنبال آن حضرت شتافتم دیدم آن حضرت به صحن مطهر آمد و در آنجا پیاده شد.

صحن خلوت بود، کسی را جز آن حضرت و شخصی که همراهش بود در آنجا ندیدم، مشاهده کردم که آن ها عبور کرده تا به در صحن عتیق رسیدند، افسار اسب را به دست من دادند تا آن را نگهدارم، با خود گفتم نگهداشتن اسب خوب است یا همراه حضرت بودن؟ سرانجام همراهی حضرت را برگزیدم و افسار اسب را به دست همان شخصی که همراه امام عَلیهِ السَّلام بود دادم و خودم به دنال حضرت روانه شدم؛ دیدم حضرت وارد حرم شد و در بالای سر مرقد حضرت معصومه سَلام الله عَلیها توقف کرد. هیچ کس از خُدام نبودند، پیش خود فکر می کردم آیا به حضور حضرت بروم یا نروم؟ در کنار رواق ایستادم، صدای آن حضرت را می شنیدم، اما چیزی نمی فهمیدم، پس از مدتی آن حضرت از حرم بیرون آمد و من نیز از حرم بیرون آمدم و پشت سر او به راه افتادم، ولی ناگهان ناپدید شد و هرچه جستجو کردم دستم به دامنش نرسید و از فیض حضور آن بزرگوار محروم گشتم.

(برگرفته از کتاب کرامات معصومیه نوشته حضرت آیه الله العظمی شیخ محمدعلی اراکی)




آرشیو مطالب
Skip Navigation Links

دلنوشته ها
 این بخش در حال
به روزرسانی می باشد

تصاویر سایت
 این بخش در حال
به روزرسانی می باشد