شناخت حجت خدا و امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف

اولین و مهم ترین وظیفه یک منتظر، کسب معرفت نسبت به وجود امام و حجت زمان خویش است. معرفت امام زمان در هر زمانی نقش محوری در تحقق ایمان دارد. وجود همه معرفت ها بدون معرفت امام زمان شخص، برای وی بی فایده است و او را از بی دینی و گمراهی خارج نمی سازد. کسی که امامان منصوب از جانب خدا را قبول دارد، لازمه اش این است که به آخرین آنها که پیشوای زنده و حاضر در این زمان است، معتقد باشد و قبول داشتن پیشوایان قبلی بدون اعتقاد به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بی فایده است و برای او سودی ندارد. آنچه انسان را از بی دینی و اعتقاد جاهلی به نور ایمان و هدایت الهی می رساند فقط و فقط معرفت امام زمان شخص می باشد، چنانکه؛

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر کس بمیرد در حالی که امام زمان خود را نشناخته باشد به مرگ جاهلی از دنیا رفته است. (کمال الدین، باب 38، ح9، چاپ دارالکتب اسلامیه، 1395 ه.ق- الغدیر، ج10، ص360، چاپ دار الکتب العربی، 1387ه.ق)

امام باقر علیه السلام فرمودند: بنده ایمان نخواهد آورد مگر آنکه معرفت خدا و رسول او و همه امامان و معرفت امام زمان خود را داشته باشد و به آن حضرت رجوع کند و تسلیم ایشان باشد. (اصول کافی،ج1، ص180، کتاب الحجة، باب معرفت الامام، ح2، چاپ دارالکتب اسلامیه، 1348ه.ش)

بنابراین معرفت خدا و رسول اگر به معرفت امام زمام عجل الله تعالی فرجه الشریف منتهی نشود، به حال انسان فایده ای نخواهد داشت و او را دیندار نمی کند.

امام صادق علیه السلام فرمودند: منظور از جاهلیت(مرگ جاهلی) در حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، جاهلیت کفر و نقاق و گمراهی است. (اصول کافی، ج1، کتاب الحجة، ص377، ح3، چاپ 1348ه.ش)

پس عدم معرفت نسبت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نتیجه اش کفر و نفاق و گمراهی است. در حقیقت ، با نشناختن و تسلیم نشدن به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف انسان همه چیز را از دست می دهد. همه کارهای خوب و اعمال نیک، در صورت معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از انسان پذیرفته می شود و در غیر این صورت هیچ کدام مقبول نیست.

امام صادق علیه السلام فرمودند: امام خود را بشناس، زیرا هر گاه امام خود را شناختی تقدم یا تأخر این امر(فرج) زیانت ندهد.(اصول کافی، ج2، کتاب الحجة، ح945)

امام صادق علیه السلام در مورد کم ترین حد معرفت امام فرمودند: که بدانید امام مساوی و هم درجه پیامبر است مگر در درجه نبوت، امام وارث پیامبر است و اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول است و باید در هر امری به سخن و فرمان او عمل کرد و تسلیم او شد.(بحارالانوار، ج36، ص407، ح16)

انواع معرفت

معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دو حالت دارد:

1-      شناخت نام و نصب ایشان

2-      شناخت صفات و ویژگی های حضرت(حالت دوم در عصر غیبت بیشتر مورد اهمیت است)

وظیفه ما انسان ها تسلیم نسبت به کمالات الهی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و قبول نمودن آنهاست، پس می توان گفت: «معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، یعنیتسلیم بودن در برابر او است»

وظایف انسان در قبال معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف

1-      اعتقاد به اینکه جز مقام نبوت، سایر خصوصیات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف یافت می شود. یعنی تمام کمالات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اعمّ از علم، عصمت، ولایت و ... همگی را امام علیه السلام داراست و وارث همه صفات رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می باشد.

2-      اطاعت از امام علیه السلام در حقیقت اطاعت از خدا و رسول او می باشد.

3-      در هر چیزی بدون استثنا باید تسلیم نظر امام علیه السلام بود، یعنی اگر در موردی نظر آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف برای ما مشخص شد، دیگر تردیدی در عمل به آن نداشته باشیم و پذیرفتن نظر امام علیه السلام برای ما سخت و سنگین نباشد، بلکه به راحتی سر تسلیم به ایشان بسپاریم، چه مسئله برای ما و از دیدگاه ما روشن باشد و چه نباشد.

4-      باید همه چیز را به ایشان ارجاع داد، یعنی در هر مسئله ای اعم از اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و فردی اولین قدم مراجعه به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است.

5-      پس از رجوع به امام باید نظر ایشان را برگرفت، نباید طبق سلیقه و رأی و نظر خود عمل کرد.

پس حد معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در انسان به میزان تحقق این 5 مورد بستگی دارد. هر مقدار این موارد در ما کامل تر و عمیق تر باشد، معرفت بالاتر است و هر قدر ناقص تر و کم تر باشد به همان اندازه معرفت هم ناقص است، لذا به صرف ادعا و شناخت ظاهری نمی توان ادعای معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را کرد.

نقش دعا در کسب معرفت

امام صادق علیه السلام فرمودند:اگر زمان غیبت را در ک کردی این دعا را بخوان:

«اللّهُمَّ عَرِّفنی نَفسَک، فَاِنََّکَ اِن لَم تُعَرِّفنی نَفسَک، لَم اَعرِف نَبیَّک، اللّهُمَّ عَرُّفنی رَسولَک فَاِنَّکَ اِن لَم تُعَرِّفنی رَسولَک لَم اَعرِف حُجَّتّک، اللّهُمَّ عَرِّفنی حُجَّتَک فَاِنَّکَ اِن لَم تُعَرِّفنی حُجَّتّک ضَلَلتُ عَن دینی»

«خدایا معرفت خود را به من ارزانی دار که اگر خود را به من معرفی نکنی من پیامبرت را نمی شناسم. خدایا معرفت رسول خود را به من ارزانی دار که اگر رسولت را به من معرفی نکنی من حجت تو را نمی شناسم. خدایا معرفت حجت خود را به من عطا فرما که اگر حجت خود را به من معرفی نکنی از دین خود گمراه می شوم.»

در این سفارش امام صادق علیه السلام دو نکته جلب توجه می کند:

اول اینکه: حضرت دستور دعا می دهند و اینکه باید در خانه خدا رفت و از او طلب دستگیری و نجات کرد و این مطلب بسیار مهمی است. اگر کسی ذرّه ای به خودش یا به دیگرانی که مثل او هستند متکی باشد و بخواهد روی اعمال خود حسابی باز کند و اطمینانی – هر چند کم- به آنچه می داند و یا خدمت هایی که کرده و امثال آن داشته باشد، همین اعتماد و توکل کردن به غیر خدا باعث لغزش و سقوط او در وادی هلاکت و بی دینی می شود. اگر خداوند لحظه ای انسان را به خودش واگذار کند و توفیقات خود را از او صلب نماید، در آن صورت هیچ یک از اعمال انسان به کارش نمی آید.

«مَن یَهد الله فَهُوَ المُهتَد وَ مَن یضلل فَلَن تَجِدَ لَه وَلیّا مُرشِدا»کهف 17

«هر کس را خداوند هدایت کند هدایت شده، و کسی را که خداوند گمراه کند، هیچ سرپرست ارشادکننده ای نخواهد داشت.»

باید توجه داشت که اضلال خدا به معنای صلب توفیق و رها کردن شخص به حال خویش است. بنابراین باید فقط به فضل و عنایت خداوند تکیه کرد و به آن بابی که او برای هدایت و دستگیری گشوده است، رجوع نمود، که این باب، همان وجود مقدس امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است.

دومین نکته: محتوی این دعای شریف است که شامل معرفت خدا، معرفت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و معرفت امام علیه السلام می شود. این امور اصول دین هستند وسایر مسائل، فروع دین محسوب می شوند. پس نتیجه می گیریم که اگر کسی معرفت امام زمان خویش را داشته باشد و به ولایت او پای بند گردد در واقع آن دو معرفت قبلی را هم به دست آورده است. بنابراین، معرفت خدا جزو معرفت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف محقق نمی شود و از همین جهت است که امام حسین علیه السلام، معرفت خدا را در حدیث ذیل به معرفت امام زمان تفسیر کرده اند.

امام صادقعلیه السلام فرمودند: روزی حسین بن علی علیهما السلام نزد اصحاب خود آمد و بعد از حمد خدای عزوجل و صلوات بر حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند، ای مردم قسم به خدا، خدا بندگان را نیافرید مگر برای اینکه معرفت به او پیدا کنند پس وقتی معرفت او را یافتند، به عبادت او بپردازند، پس با بندگی او از بندگی غیر او بی نیاز شوند. آنگاه مردی از ایشان پرسید: پدر و مادر فدای شما شوند ای پسر رسول خدا، معرفت خدا چیست؟ فرمودند: معرفت اهل هر زمانی امام زمان خویش را که اطاعت او بر ایشان واجب است.(بحارالانوار، ج23، ص93، ح40، چاپ مکتب الاسلامیة، 1397ه.ق)