در سال روز شهادت جانسوز کریمه اهل بیت، شفیعه محشر، حضرت معصومه پاک و مطهر  به سوگ نشسته و به ساحت مقدس بقیة الله اعظم، صاحب العصر و الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف  عرض تسلیت می نماییم.

مقامات حضرت معصومه سلام الله علیها

شفیعه ی روز جزا

اعتقاد به شفاعت انبیاء و اولیاء از ضروریات مذهب شیعه است.بعد از رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دو تن از خاندان آن حضرت شفاعت گسترده ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است و می تواند همه ی اهل محشر را فرا گیرد:

1-       خاتون محشر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها

2-       شفیعه روز جزا فاطمه معصومه سلام الله علیها

بعد از صدیقه طاهره سلام الله علیها از جهت گستردگی شفاعت هیچکس، و حدّاقل هیچ بانوئی، به شفیعه ی محشر حضرت معصومه دخت موسی بن جعفر علیه السّلام نمی رسد، که امام صادق علیه السّلام در این رابطه می فرماید: بانوئی از فرزندان من، به نام: فاطمه دختر موسی، در آنجا (قم) رحلت می کند، که با شفاعت او همه ی شیعیان ما وارد بهشت می شوند. (بحار الانوار ج60 ص216)

و در فرازی از زیارت نامه حضرت که از امام رضا علیه السّلام به ما رسیده است، می خوانیم. " ای فاطمه _معصومه_ در بهشت برای ما شفاعت کن. (بحار الانوار ج102 ص266)

عالمه ی آل عبا

از روزی که شبه جزیره عربستان در سایه تعالیم حیات بخش اسلام زنجیر های جهل و نادانی را گسستند و گام در راه تعالی و ترقّی نهادند، بانوان با فضیلت فراوانی در کنار مردان با فضیلت پرورش یافتند و افتخار صفحات تاریخ گشتند. نمونه ی بارز این بانوان، مخدّرات خاندان عصمت و طهارت بودند که در سرا پرده ی عصمت، در فنون مختلف اسلامی، سرآمد بانوان جهان شدند و صفحات تاریخ را به خود اختصاص دادند.

خطبه های آتشین حضرت زهرای مرضیه و زینب کبری سلام الله علیها که در یک شرائط استثنائی ایراد گردیده، همواره مورد اعجاب اقوام و ملل جهان در طول قرون و اعصار می باشد.

احادیث واصله از کریمه ی خاندان عصمت و طهارت حضرت معصومه سلام الله علیها نمایانگر مقام برجسته آن بزرگوار در دانش و فضیلت حضرت را حکایت می کند. و طبق تعلیم امام رضا علیه السّلام در زیارت نامه حضرت می خوانیم: " برای تو در نزد پروردگار مقام بس والائی است. که برای اثبات جلالت قدر آن عالمه ی فاضله در ابعاد مختلف کمالات علمی و فضائل اخلاقی کافی است.

آن چه از زبان مرحوم مستنبط از کتاب ارزشمند " ابن عرندس" نقل شده است این است:

روزی جمعی از شیعیان به قصد زیارت حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام به مدینه منوّره مشرف شدند، به دودمان امامت شرفیاب شدند معلوم شد که حضرت موسی بن جعفر علیه السلام  در مسافرت است.  این عده پرسش هائی داشتند، نوشتند و به حضرت معصومه تحویل دادند و رفتند. روز بعد که می خواستند از مدینه به سوی وطن خود برگردند، به دودمان امامت مشرّف شدند و دیدند که حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام هنوز از مسافرت برنگشته است. نظر به اینکه ناگزیر از مراجعت بودند، پرسش های خود را مطالبه کردند که به سفر بعدی موکول شود. حضرت معصومه سلام الله علیها پاسخ پرسش ها را نوشت و به آن ها تسلیم کرد. آن ها شادمان شده، مدینه را به قصد وطن ترک کردند.

در اثنای راه با حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام مصادف شدند که به سوی مدینه تشریف فرما بودند.

داستان را به آن حضرت عرض کردند،حضرت فرمود: آن نوشته را به من بدهید. چون پرسش ها و پاسخها را مطالعه نمود، سه بار فرمود: "فداها ابوها" پدرش به قربان چنین دختری باد.

با توجه به اینکه حضرت معصومه سلام الله علیها به هنگام دستگیری پدر بزرگوارش خردسال بود، این نقل حکایت از مقام رفیع آن حضرت می کند و دلیل "عالمه غیر معلمّه" بودن آن حضرت خواهد بود.

واقعه شهادت جانسوز حضرت معصومه سلام الله علیها

حضرت معصومه سلام الله علیها مدت هفده روز در خانه موسی بن خزرج به حال بیمار و رنجور به عبادت پرداخت و سرانجام روز دهم ربیع الثانی 201 ه.ق پیش از آن که دیدگان درد کشیده اش با دیدار برادر روشن گردد، در دیار غربت و در میان اندوه فراوان رحلت نمود و شیعیان قم را در ماتم خود به سوگ نشاند.

در مورد سبب  ارتحال و یا شهادت حضرت معصومه سلام الله علیها دو احتمال است:

1-       آلام و اسقام وارده بر قلب شریف آن حضرت در اثر مشاهده پیکرهای غرقه به خون 22 تن از همراهان خود که به دستور مأمون توسط مأموران او در شهرستان ساوه به شهادت رسیده بودند.

2-       زهر جفا به دستور مأمون، توسط مأموران امنیتی در ساوه.  

پژوهشگر متعهّد علی اکبر تشیّد در این رابطه می نویسد: عدّه ی زیادی از سادات عظام در روزهای کم ولایت عهدی حضرت امام رضا علیه السّلام از حجاز و سایر بلاد چون عراق و یمن، به قصد خراسان حرکت نمودند. امّا هنوز غالب آن ها به مقصد نرسیده بود که واقعه ی جانگداز شهادت امام هشتم روی داد.

مأمون به همه ی حکّام و امرای بلاد که در مسیر راه آن ها قرار داشت، دستور دادکه کلیّه سادات را دستگیر و یا به قتل رسانند.

مهمترین کاروانی که به طور دسته جمعی و با هیمنه ی عظیم در حرکت بودند، دو گروه بودند.

1-       جماعتی که با حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دخت گرامی حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام همراه بودند، که در منطقه ی ساوه مورد تعرض لشکر مأمون قرار گرفتند و به طور کلّی مقتول، اسیر یا متفرق شدند، که تعداد آن ها در کتاب "بحر الانساب" 22نفر قید شده است و مشاهد و مقابر آن ها تاکنون زیارتگاه خاص و عام است. (قیام سادات علوی ص160)

2-       دومین گروهی که از سادات عظام که با هیمنه ی خاصّی از حجاز وارد ایران شدند، اتباع و همراهان احمد بن موسی الکاظم، معروف به "شاه چراغ" می باشند، که تعداد آن ها 12000 نفر بودند و به دستور مأمون عباسی، "قُتلُع خان" حاکم فردوس آنان را در شیراز محاصره نموده، و به طور کلّی آن ها را مقتول و یا متفرّق کرد. (قیام سادات علوی ص169)

مراسم تشییع پیکر پاک حضرت معصومه سلام الله علیها

مردم قم، با تجلیل فراوان پیکر پاکش را تشییع کردندو در محل فعلی حرم، که آن روز در بیرون شهر بود و به موسی بن خزرج تعلّق داشت، با احترام زایدالوصفی مهیّای دفن نمودند.

هنگامی قبر مهیّا شد، در مورد این که چه کسی وارد قبر شود، به بحث و مشورت پرداختند.

پیرمرد پرهیزگاری به نام "قادر" مطرح شد و همه در مورد او به اتفاق نظر رسیدند.

کسی را به دنبالش فرستادند تا او را به باغ بابلان برای انجام این امر مهم فرا خواند. پیش از آن که قادر بیاید، خداوند قادر منّان با قدرت بیکرانش دو تن سواره، نقاب بر چهره، از جانب ریگزار (رودخانه فعلی) نمودار ساخت که به سرعت نزدیک آمدند و به تجهیز آن بانوی مظلومه پرداختند.

یکی وارد قبر شد و دیگری جسد پاک و مطهر آن حضرت را برداشته، و به دست او داد تا در دل خاک نهان سازد.

آن دو بزرگوار پس از پایان مراسم دفن، بدون این که با احدی سخن بگویند، بر اسب های خود سوار شده، از محل دور شدند. (بحار الانوار ج48 ص290، تاریخ قم ص213)

همان طور که به تعبیر امام رضا علیه السّلام حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها "معصومه" می باشد و طبق ضوابط فقه اهل بیت باید پیکر معصومه به دست معصوم تجهیز و تدفین شود، بنابراین آن دو نفر وجود مقدّس امام هشتم و نور دیده اش جوادالائمه علیه السّلام بودند، که به اعجاز امامت از خراسان و مدینه به سرزمین قم تشریف فرما شده بودند.

قم و حضرت معصومه سلام الله علیها پیوند ناگسستنی دارند، شرافت قم از حضرت معصومه سلام الله علیها است و به دلیل شرافت این سرزمین به دست تقدیر الهی به این سرزمین آمده و در این شهر مقدّس آرمیده است. و حال نمی توان از فضیلت قم ناگفته ماند لذا به احادیثی چند از  سخنان معصومین علیه السّلام در پیرامون قم و اهل قم بسنده می کنیم:

امام صادق علیه السّلام هنگامی این حدیث را بیان فرموده اند که نه تنها  حضرت معصومه دیده به جهان نگشوده بود، بلکه پدر بزرگوارش حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام نیز متولد نشده بود. و اینک متن حدیث: آگاه باشید که برای خدا حرمی است و آن مکّه است، و برای پیامبر خدا حرمی است و آن مدینه است، و برای امیرالمؤمنان حرمی است و آن کوفه است، آگاه باشید که حرم من و فرزندن من بعد از من، قم است .

آگاه باشید که قم کوفه ی کوچک ماست. آگاه باشید برای بهشت هشت در است، سه تای آن ها به سوی قم است.

بانوئی از فرزندان من ، به نام "فاطمه" دختر موسی، در آنجا رحلت می کند که با شفاعت او همه ی شیعیان ما وارد بهشت می شوند. (النّقص ص 196، بحارالانوار ج60 ص216)

امام رضا علیه السّلام فرمودند: هر کس حضرت معصومه سلام الله علیها را در قم زیارت کند همانند کسی است که مرا زیارت کرده باشد. (ناسخ التواریخ ج3ص68)

امیرالمؤمنین علی علیه السّلام فرمودند: سلام خدا بر اهل قم، رحمت خدا بر اهل قم، خداوند شهرهایشان را با آب باران سیراب کند و برکاتش را بر آن ها نازل فرماید. و بدی های آنان را به نیکی تبدیل نماید.

آنها اهل رکوع و سجده و خشوع و نماز و روزه اند. آن ها فقیه و دانشمند و اهل فهم هستند. آن ها اهل دین و ولایت و عبادت و اطاعت هستند، صلوات و رحمت و برکات خداوند بر آن ها باد.(مجالس المؤمنین ج1 ص83، بحارالانوار ج60 ص228)

عفّان بصری می گوید: امام صادق علیه السّلام به من فرمودند: آیا می دانی که قم را به چه سبب قم نامیده اند؟ گفتم: خدا و پیامبر و شما داناتر هستید. فرمود: از این جهت قم نامیده شد که اهل آن در اطراف قیام کننده عجل الله تعالی فرجه الشریف گرد می آیند و در رکاب او قیام می کنند، او را یاری می کنند و در یاری او استقامت می ورزند. (بحارالانوار ج 60 ص216 ، تاریخ قم ص100)

امام صادق علیه السّلام فرمودند: خاک قم مقدّس است و اهل قم از ما هستند و ما نیز از آن ها هستیم، هیچ ستمگری اراده ی بدی به آن ها نمی کند جز این که عقوبتش جلو می افتد.

مگر این که به برادران خود خیانت کنند، در این صورت خداوند ستمگران بد سرشت را به آن ها مسلّط می سازد. آگاه باشید که اهل قم یاوران قیام کننده ما، و دعوتگران حقّ ما هستند.آن گاه سر مبارک را به سوی آسمان بلند کرد و گفت: بار خدایا! آن ها را از فتنه ای نگهدار، و از هر خطری رهائی بخش. (بحارالانوار ج 60ص218 ، تاریخ قم ص93)

امام صادق علیه السّلام فرمودند: اهل خراسان پیشتازان ما اهل قم یاوران ما، اهل کوفه تکیه گاه های ما، و اهل این دیار از ما هستند و ما از آن هاییم. (بحارالانوار ج 60 ص214 ، تاریخ قم ص98)

امام صادق علیه السّلام فرمودند: هنگامی که بلا و مشقتی به شما رسید بر شما باد "قم" که آن پناه گاه فاطمیان و آسایشگاه مومنان است. به زودی زمانی فرا می رسد که دوستان و دوستداران ما از ما کناره جوئی می کنند و از ما دور می شوند، که این به مصلحت آنهاست، تا به عنوان ولایت ما شناخته نشوند، تا بتوانند که جان و مال خود را نگهداری کنند. هرگز احدی برای قم و اهل قم بدی نخواهد، جز این که خداوند او را خوار سازد و از رحمت خویش دور نماید. (بحارالانوار ج 60 ص215 ، تاریخ قم ص98)

امام صادق علیه السّلام فرمودند: به زودی کوفه از علم خالی شود و علم از آن برچیده شود آن چنان که مار در لانه اش به خود می پیچید. آن گاه علم در شهری به نام "قم" ظاهر می شود و آنجا مرکز دانش و فضیلت می گردد. تا جائی که در روی زمین حتی یک نفر مستضعف و نا آگاه در دین باقی نمی ماند، حتی بانوان پرده نشین، و این در آستانه ی ظهور قیام کننده ما خواهد بود. در آن زمان خداوند قم و اهل قم را قائم مقام حجت قرار می دهد، و گرنه روی زمین خالی از حجت می شد و زمین ساکنان خود را در کام خود فرو می برد. در آن ایام علم از قم به همه ی کشور های شرق و غرب جهان سرازیر می گردد، و حجت خدا بر مردم کامل می شود، و دیگر روی زمین احدی نمی ماند که دین و دانش به او نرسیده باشد. سپس قیام کننده ظهور می کند و موجب خشم  و غضب خداوند بر مردم می شود، زیرا خداوند از هیچ بنده ای انتقام نمی گیرد، جز هنگامی که حجت خداوند را انکار کنند. (بحارالانوار ج 60 ص213 ، تاریخ قم 95)

از محضر امیرمومنان علیه السّلام در مورد سالمترین مکان ها به هنگام نزول فتنه ها و پدید آمدن شمشیر ها پرسیدند، فرمودند: در آن زمان سالم ترین مکان ها جبل است، چون خراسان مضطرب شد و میان اهل گرگان و مازندران جنگ رخ داد و سجستان ویران گردید ، سالم ترین مکان ها در آن ایام قصبه "قم" است. سپس فرمودند: و در آن شهری است که از آن بیرون می آید یاوران بهترین مردم از جهت پدر، مادر، جدّ، جدّه، عمّ، عمّه و آن همان شهری است "زهرا" نامیده می شود، و در آن جای پای جبرئیل هست. سپس فرمودند: و از آن آبی بیرون آمده که هر کس از آن آب خورد از بیماری در امان باشد، و آن همان آبی است که صورت پرنده_ حضرت عیسی علیه السّلام _ از آن ساخته شد، و حضرت رضا علیه السّلام با آن غسل می کند. سپس اضافه کرد:

قوچ حضرت ابراهیم، عصای حضرت موسی و انگشتری حضرت سلیمان از همان نقطه بیرون می آید. (بحارالانوار ج 60 ص217 ، تاریخ قم ص90)

در محضر امام کاظم علیه السّلام صحبت از قم و اهل قم، و گرایش آنها به حضرت بقیة الله ارواحنا فداه شد، امام کاظم علیه السّلام بر آن ها رحمت فرستاد و سپس فرمودند: برای بهشت هشت در است، یکی از آن ها از آنِ اهل قم است، آن ها برگزیده های شیعیان ما در میان همه بلاد هستند، خداوند ولایت ما را با آب و گل آن ها آمیخته است. (بحارالانوار ج 60 ص216 ، تاریخ قم ص100)

امام رضا علیه السّلام فرمودند: برای بهشت هشت در است، یکی از آن ها از آنِ اهل قم است، خوشا به حال آن ها، خوشا به حال آن ها، باز هم خوشا به حال آن ها. (بحارالانوار ج 60 ص215 و 62 ص228، تاریخ قم ص99)