ضرورت وجود امام عصر(عج)

پس از معرفت و شناخت امام عصر(عج) و آشنا شدن با مقام ایشان بر آن شدیم تا لزوم شناخت و وجود امام عصر(عج) را به کمک احادیث و آیات را بیان کنیم. تا بتوانیم به این سؤال پاسخ دهیم که: چرا باید در هر عصری امام زمان و حجت خدا وجود داشته باشد؟

آیات مربوط به ضرورت وجود امام عصر(ع)

«و لله المثل الأعلی»

و برای خداوند، بالاترین مظهر و مثل است.نحل60

رسول اکرم(ص) فرمودند:مائیم کلمه تقوی و مثل اعلاء و حجت و آیت عظمی و رشته محکم نجات.(بحارالانوار ج36ص4)

«و مَن اَضلُّ ممّن اَتبع هَواه بغیر هدیً منَ الله»

و چه کسی گمراه تر از آن است که پیرو امیال نفسانی خود بوده و بدون راهنمایی الهی باشد.قصص50

امام کاظم(ع) فرمودند:گمراه تر از همه کسی است که بدون امام از ائمه راهنما، دین خود رابه رأی خود بگیرد.(اصول کافی ج1ص374)

«ربنا .... فاجعل أفئدة من الناس تهوی إلیهم»

خداوندا دلهای برخی از مردم را متوجه ما گردان.ابراهیم 36

امام باقر(ع) فرمودند: (به مردمی که دور کعبه طواف می کردند)، نگاه کرد و فرمود: در زمان جاهلیت این گونه طواف می کردند. همانا مردم دستور دارند که گرد کعبه طواف کنند و سپس سوی ما کوچ کنند و ولایت و دوستی خود را به ما عطا دارند و یاری خود را نسبت به ما عرضه کنند.(اصول کافی ج2ص239)

«وما کانَ اللهُ لِیُعَذِّبَهم و أنتَ فیهم...»

و خداوند تا هنگامی که تو در میان آنان هستی، آنان را عذاب نخواهد کرد. انفال33

از امام باقر(ع) پرسیدند: ما به چه دلیل نیازمند پیامبر و امام معصوم هستیم؟

امام باقر(ع) فرمودند: به خاطر بقا و دوام و آبادانی و اصلاح هستی به وجود آنان نیازمندیم. چرا که امام و پیامبر در روی زمین باشد، خداوند عذاب را از اهل زمین برمی دارد.(علل الشرایع ص52)

«قل أرأیتم إن أصبح ماءکم غورا فمن یأتیکم بماء معین»

بگو به من خبر دهید اگر آب (آشامیدنی) شما به زمین فرو رود، چه کسی آب روان برایتان خواهد آورد؟ملک30

امام زمان(عج) همان آب حیات است. همان طور که آب ظاهری مایه حیات است، امام عصر(عج) و رابطه با او مایه ی حیات معنوی و روحی انسان است. همان طور که حیات همه موجودات به آب بستگی دارد و همه به آن نیاز دارند و وجودش ضرورت دارد، امام زمان(عج) نیز مایه حیات بشر است و همه عالم به وجود مقدسش نیاز دارند.(تفسیر قمی ج 2ص397)

«لولاک لما خلقت الأفلاک»(حدیث قدسی)

ای رسول ما! اگر شما نبودی خلقتی هم در میان نبود. یعنی اگر این واسطه فیض بین خدا و خلق نباشد دیگر خلقی باقی نمی ماند.(بحار الانوار ج15ص27)

احادیث مربوط به ضرورت وجود امام عصر(عج)

رسول اکرم(ص) فرمودند:اگر حجت در زمین نباشد، زمین اهلش را فرو می برد.(چهارده معصوم)

رسول اکرم(ص) فرمودند: مثل من و اهل بیت به شما مانند سر بر بدن، یا چشم به صورت است، چرا که صورت فقط با چشم، راه خود را می یابد.(الشرف یوسف نبهانی ص31)

رسول اکرم(ص) فرمودند:من و دوازده تن از فرزندانم و تو ای علی بند و قفل زمین هستیم(میخ ها وکوه های زمین). به سبب ما خدا زمین را میخ کوبیده تا اهلش را فرو نبرد، چون دوازدهمین فرزندم (حضرت مهدی(عج)) از دنیا برود، زمین اهلش را فرو برد و مهلت داده نشود.(اصول کافی ج2ص482)

رسول اکرم(ص) فرمودند:من و یازده تن از فرزندانم و تو ای علی رمز بقای این جهان هستیم خداوند به وسیله ما جهان را استوار ساخته که ساکنانش را در کام خود فرو نبرد، چون دوازدهم آنها از بین برود زمین ساکنانش را در کام خود فرو می برد و دیگر مهلت داده نمی شود.( اصول کافی ج1ص534)

رسول اکرم(ص) فرمودند:اهل زمین و آسمان در نبود او غمگین اند، چه بسیار مردان و زنان مؤمنی که در نبود او در اندوه و افسوس و سرگردانی به سر می برند.(بحارالانوار ج36ص237)

امیر المؤمنین علی(ع) فرمودند: وای بر مردم جهان و فتنه هایی که در آن زمان همه کشورها را در بر می گیرد، برخی بر برخی مسلط می شوند و جنگهای بی پایان بر جهان سایه می اندازد و همه اینها به خاطر اعمال خود مردم است و پروردگارت به بندگانش ظلم نمی کند.(الزام الناصب ج2ص191)

حضرت مهدی(عج) فرمودند: من برای اهل زمین امان هستم، همان طور که ستارگان برای اهل آسمان امان هستند.(بحارالانوار ج52ص92)

باتأمل بیشتر احادیث اخیر این گونه استنباط می شود که: با توجه به تمامی نا امنی ها و جنگ ها و کشتار مردم دنیا، اگر زمین از خود فرو نمی پاشد و اهلش را فرو نمی برد به علت وجود مقدس امام عصر(عج) بر روی زمین می باشد چراکه ایشان مایه امنیت اهل زمین هستند.

امیرالمؤمنین علی(ع) فرمودند:همواره باید حجتی در روی زمین باشد که بندگانت را به سوی دین تو رهنمون شود...(نعمانی ص28)

امیرالمؤمنین علی(ع) فرمودند:زمین تهی نماند از کسی که حجت بر پای خداست، آشکار یا پنهان، تا حجت خدا باطل نشود و نشانه هایش از میان نرود.( نهج البلاغه، کلمات القصار ص147)

امیرالمؤمنین علی(ع) فرمودند: وقتی که در تاریکی گمراهی و نادانی بودید به سبب ما، هدایت شدید و به راه راست قدم نهادید و بر کوهان بلندی سوار شدید و به واسطه ما از تیرگی شب های آخر ماه داخل روشنایی صبح گردیدید...(نهج البلاغه خ 4)

امیر المؤمنین علی(ع) فرمودند: زمین از حجتی که به اقامه ی امر خدا قیام کند خالی نیست؛ یا آشکار است و مردم او را می شناسند و یا در شدت و سختی و مخفی از دیدگان مردم، نگران اداره اهل زمین است؛ تا حجت های الهی و آیات پروردگار در مسیر حق دوام یابد و در نتیجه زحمات ایشان هدر نرود.(اثبات الهداه ج3ص262)

امیر المؤمنین علی(ع) فرمودند: رسول گرامی اسلام(ص) در میان شما مردم جانشینانی برگزید که تمام پیامبران گذشته برای امت های خود برگزیدند، زیرا آنها هرگز انسان ها را سرگردان رها نکردند و بدون معرفی راهی روشن و نشانه های استوار از میان مردم نرفتند.(بحارالانوار ج51ص73)

امام حسین(ع) فرمودند: اگر زمان او (مهدی) را درک کنم، همه عمر به خدمت او کمر می بندم. ( عقد الدرر ص160)

با این که اباعبدالله(ع) خودشان امام معصومند و حجّت خدا، اما آرزوی خدمت به امام زمان(عج) را دارند که این امر نشان دهنده اهمیت وجود امام زمان(عج) می باشد.

امام سجاد(ع) فرمودند: ما کسانی هستیم که خداوند به برکت ما آسمان را از فرو افتادن بر زمین حفظ می کند و تعادل زمین را تضمین می نماید تا به اهلش آسیب نرساند و به برکت ما باران می بارد و رحمت خدا گسترش می یابد و برکات زمین سر بر می آورد، اگر کسی از ما در زمین نباشد، زمین اهلش را فرو می برد. (بحارالانوار ج23ص 5 و6)

امام باقر(ع) فرمودند: اگر امام ساعتی از زمین برداشته شود زمین اهلش را در خود فرو خواهد برد و همچون دریا که ساکنان خود را دستخوش طوفان می کند زیر و رو خواهد ساخت.(غیبت نعمانی باب 8 ص199)

امام باقر(ع) فرمودند: اگر امام یک ساعت از زمین برداشته شود زمین موج زند با اهل خود، چنان که دریا با اهل خود موج می زند.(همان، حدیث12)

امام باقر(ع) فرمودند: اگر زمین یک روز بدون امامی از ما بماند، ساکنانش را در خود فرو می برد و خداوند بندگانش را به سخت ترین شکل عذاب می دهد، خداوند تبارک و تعالی ما را حجت بر روی زمین و مایه ایمنی اهل آن قرار داد و تا زمانی که ما در میان اهل زمین هستیم آنها از این که در زمین فرو برده شود در امانند.( کمال الدین)

امام باقر(ع) فرمودند:هر که دینداری خدای عزوجل کند به وسیله عبادتی که خود را در آن به زحمت افکند ولی امام و پیشوایی که خدا معین کرده نداشته باشد، زحمتش ناپذیرفته و خود او گمراه و سرگردان است و خدا اعمال او را مبغوض و دشمن دارد، حکایت او حکایت گوسفندی است که از چوپان و گله خود گم شده و تمام روز سرگردان می رود و برمی گردد.( اصول کافی ج1 ص259)

امام باقر(ع) فرمودند:خداوند عالم به پیامبر(ص) می فرمود من پیامبری از پیامبران را قبض روح نکردم مگر بعد از کامل ساختن دین خود و کشف حجت خود ... من زمین خود را از حجت خالی نگذاشتم و هرگز خالی نمی گذارم، من زمین را بدون ولی و قیّم نگذاشته ام تا حجت من بر مردم باشد.(اثبات الهداه ج1ص13)

امام باقر(ع) فرمودند: خدای عزوجّل ایشان (ائمه(ع)) را ارکان زمین قرار داد تا اهلش را نلرزاند و ستون های اسلام و مرزدار راه هدایت ساخته است، کسی جز با هدایت ایشان هدایت نشوند و آنها حجت رسا بر مردم روی زمین اند... (اصول کافی ح 517)

امام صادق(ع) فرمودند: زمین بدون امام نخواهد ماند، مگر این که خداوند بر اهل زمین خشم گیرد، یا فرمود: بر بندگان خشم می گیرد.(نعمانی باب8 ، 198)

امام صادق(ع) فرمودند: همانا زمین در هیچ حالی از امام خالی نگردد برای آنکه اگر مؤمنین چیزی در اصول یا فروع دین افزودند آنها را برگردانند و اگر چیزی را کم کردند برای آنها تکمیل کند.(اصول کافی ج1 ص251)

امام صادق(ع) فرمودند: اگر مهدی را درک می کردم، تمام عمر به او خدمت می کردم.(بحارالانوار ج51ص148)

امام صادق(ع) فرمودند: از روزی که خداوند آدم را آفرید، زمین از حجت ظاهر و مشهور و یا غائب و مستور خدا خالی نماند و همچنان نیز خالی نمی ماند، تا قیامت بر پا شود. اگر جز این بود خداوند پرستش نمی شد.(بحارالانوار ج13ص845)

امام صادق(ع) فرمودند: آخر کسی که می میرد امام است تا آنکه کسی بر خدا حجت نداشته باشد که او را خدا بدون حجت گذاشته باشد.(دارالسلام ص 37)

امام صادق(ع) فرمودند: خدا شرم نمی کند عذاب کند هر امتی را که با امامی که از جانب خدا نیست دینداری کند اگر چه نسبت به اعمالش نیکوکار و پرهیزکار باشد، همانا خدا شرم می کند، امتی را عذاب کند که با امام از جانب خدا دینداری کند، اگر چه نسبت به اعمالش ستمگر و بدکردار باشد.(اصول کافی ج2ص206)

امام صادق(ع) فرمودند: زمین از حالی به حالی نگردد جز آن که برای خدا در آن حجتی باشد که حلال و حرام را به مردم بفهماند و ایشان را به راه خدا خواند.(اصول کافی ج1ص251)

امام صادق(ع) فرمودند: همانا خدای عزّوجل به وسیله ائمه ی هدی از اهلبیت پیغمبر ما، دینش را آشکار ساخت و راهش را روشن نمود و برای آنان باطن چشمه های علمش را گشود، هر که از امت محمّد(ص) حق واجب امامش را شناسد، طعم و شیرینی ایمانش را بیابد و فضل خرّمی اسلامش را بداند. زیرا خداوند تبارک و تعالی امام را به پیشوایی خلقش منصوب کرده و بر روزی خواران اهل جهانش حجت قرار داده و تاج و قارش بر سر نهاده و از نور جباریّتش به او افکنده با رشته ای الهی تا آسمان کشیده که فیوضات خدا از او منقطع نشود و آنچه نزد خداست جز از طریق وسائل او به دست نیاید و خدا اعمال بندگان را جز با معرفت او نپذیرد، آنچه از امور مشتبه تاریک و سنت های مشکل و فتنه های ناآشکار بر او وارد شود، حکمش را می داند. خدای تبارک و تعالی همیشه امامان را برای رهبری خلقش از اولاد حسین(ع) و از فرزندان بلا واسطه هر امامی برای امامت برگزیند و انتخاب کند و ایشان را برای خلقش بپذیرد و بپسندد. هرگاه یکی از ایشان رحلت کند از فرزندان او امامی بزرگوار آشکار و رهبری نوربخش و پیشوایی سرپرست و حجتی دانشمند برای خلقش نصب کند. ایشان از طرف خدا مخلوق را سرپرستی کنند. بندگان خدا به رهبری آنها دینداری کنند و شهرها به نورشان آبادان شود و ثروتهای کهنه از برکتشان فزونی یابد، خدا ایشان را حیات مردم و چراغ های تاریکی و کلیدهای سخن و پایه های اسلام قرار داده و مقدرات حتمی خدا بر این جاری شده. پس امام همان برگزیده پسندیده و رهبر و محرم اسرار و امید بخشی است که به فرمان خدا قیام کرده است.(اصول کافی ج1ص291)

امام صادق(ع) فرمودند: خدا خودداری و ابا دارد که کارها را بدون اسباب فراهم آورد، پس برای هر چیزی سبب و وسیله ای قرار داد و برای هر سببی شرح و گشایشی و برای هر شرحی، نشانه ای و برای هر نشانه دَری گویا نهاد ... این دَر گویا و ناطق رسول خدا(ص) است و ما.(اصول کافی ح476)

امام صادق(ع) فرمودند: وقتی ثابت کردیم که ما آفریننده و صانعی داریم که از ما و تمام مخلوق برتر و با حکمت و رفعت است. روا نباشد که خلقش او را نبیند و لمس نکند و بی واسطه با یکدیگر مباشرت و مباحثه کند، ثابت می شود که باید برای او در میان خلقش سفیرانی باشند که خواست او را برای مخلوق و بندگانش بیان کند و ایشان را به مصالح و منافعشان و موجبات تباه و فنایشان رهبری نمایند، ایشان همان پیامبران و برگزیدگان او از میان خلقش می باشند.(اصول کافی ح424)

امام صادق(ع) فرمودند: هیچ روز ابری که وقت زوال بر مردم مخفی باشد نیست، مگر این که امام(ع) خورشید را نهیب زند تا آشکار گردد، پس بر اهل هر آبادی کسی که به وقت اهتمام داشته باشد و آن که ضایع نماید احتجاج کند.

توضیح: یکی از منافع وجود امام(ع) برای ما و ضرورت وجود ایشان اینست که افاضات علمی و عنایات ربانی که به مؤمنین اختصاص دارد؛ مانند واضح نبودن وقت نمازهای یومیه و رؤیت هلال ماه در اول و آخر هر ماه قمری (در اول و آخر ماه رمضان که از اهمیت ویژه ای برخوردار است) کاملا مشخص خواهد بود.(وسائل الشیعه ص79)

امام رضا(ع) فرمودند: حضرت مهدی (عج) برای مؤمنان رحمت و برای کفار، عذاب خواهد بود.(بحارالانوار ج36ص337)

امام رضا(ع) فرمودند: امام آب شیرین و گوارای زمان تشنگی و نشانگر هدایت و نجات بخش از هلاکت است. (اصول کافی ج1ص200)

امام رضا(ع) فرمودند: همانا امامت زمام دین و مایه نظام مسلمین و صلاح دنیا و عزت مؤمنین است. همانا امامت ریشه اسلام و شاخه بلند آن است، کامل شدن نماز، زکات، روزه، حج، جهاد و بسیار شدن غنیمت و صدقات و اجرای حدود و احکام و نگهداری مرزها به وسیله ی امام است. امام است که حلال خدا را حلال و حرام خدا را حرام می کند و حدود خدا را به پا می دارد و از دین خدا دفاع می کند و با حکمت و اندرز، مردم را به طریق پروردگار دعوت می نماید. امام مانند خورشید تابنده است که نورش عالم را فرا می گیرد... امام ماه تابان، چراغ فروزان و ستاره ای است راهنما در شدت تاریکی و شهرها و کویرها و گرداب دریاها (زمان جهل،فتنه و سرگردانی مردم). امام، آتش روشن روی تپه، وسیله گرمی سرمازدگان و راهنمای هلاکت گاه هاست هر که از او جدا شود، هلاک شود. امام ابری است بارنده، بارانی است شتابنده، خورشیدی است فروزنده، سقفی است سایه دهنده، زمینی است گسترده، چشمه ای است جوشنده و برکه و گلستان است... امام امین خداست میان خلقش و حجت او بر بندگانش و خلیفه اوست در بلادش و دعوت کننده به سوی او و دفاع کننده از حقوق اوست... امام موجب نظام دین و عزت مسلمین وخشم منافقین و هلاکت کافرین است... (اصول کافی ج1 ص286،287)

امام زمان(عج) فرمودند: ما از رسیدگی و سرپرستی شما کوتاهی نمی کنیم و یاد شما را از خاطر نمی بریم اگرجز این بود از هرسو گرفتاری بر شما فرود می آمد و دشمنان شما را از بین می بردند.(بحارالانوار ج53ص175)

امام زمان(عج) فرمودند: من حجت و امان روی زمینم و اگر نباشم، زمین و اهل آن، باقی نمی مانند.(بحارالانوار ج52 ص92)

امام زمان(عج) فرمودند: همانا من موجبات امنیت اهل زمین هستم همانطور که وجود ستارگان باعث امنیت اهل آسمان می شود.(کلمات قصار امام زمان ص83)

امام زمان(عج) فرمودند: من باقی مانده خدا بر روی زمین و انتقام گیرنده از دشمنان او هستم من پایان بخش سلسله جانشینان پیامبرم و به خاطر من است که خداوند بلاها را از خاندان و شیعیان من دور می دارد.(کلمات قصار امام زمان ص542)

امام زمان(عج) فرمودند: ما شما را رها نکرده، یاد شما را از خاطر نمی بریم اگر جز این بود، دشمنان شما را ریشه کن می کردند.(احتجاج ص157)

بقیّه الله الاعظم

بقیّة الله الاعظم، یکی از القاب حضرت حجت(عج) است. می توان «بقیّه» را به معنای (آن چیزی که نگه داشته است) و «بقیةالله» را به معنی (چیزی که خداوند نگه داشته است) تلقی کرد. آن گاه با توجه به این قضیه می گوئیم:

حضرات معصومین(ع) که از ولایت مطلقه برخوردار بوده اند و فانی در وجه حق و مستغرق در عبودیت و عشق به خداوند متعال اند، در ابدان مادی تجلّی و ظهور یافته و به مشیّت و اذن و خواست حق در ترکیب ارضی برای مدت زمانی نگه داشته شده اند.

مولا علی(ع) می فرمایند: و اگر زمان معینی که خداوند برای ماندنشان در دنیا مقرّر فرموده نبود لحظه ای روحشان در پیکرشان قرار نمی گرفت.

پس بر این اساس همگی آنها از پیامبر اکرم(ص) تا سیزده معصوم دیگر همگی، بقیه الله اند. ولی این مسأله در خصوص امام زمان(عج) شدیدتر و طولانی تر است، زیرا عمر شریف ایشان بیشتر و از این رو محبوس بودن روح متعالشان در بدن مادی دراز مدت تر از سیزده معصوم دیگر می باشد.

بنابراین یکی از اسرار اطلاق (بقیّة الله الاعظم) به حضرت صاحب(ع) آن است که خداوند متعال تجلّی روح اعظم آن امام معصوم را در این بدن مادی و ترکیب ارضی از مدّتها پیش نگه داشته و نگه می دارد و خدا می داند که تا چه زمانی نگه خواهد داشت.

در فرمایشات ولی عصر(عج) داریم: من بقیة الله هستم، من از دشمنان خدا انتقام می گیرم، من خاتم الاوصیاء هستم و خداوند به وسیله من بلا را از خانواده و شیعیانم دفع می کند.(الزام الناصب ج1ص352)

امام صادق(ع) نیز در این باره می فرمایند: به هنگام سلام دادن به مهدی(ع) همه باید بگویند: (السلام علیک یا بقیة الله)