مهدی در قرآن جزء1-10:
تفسیر سوره حمد:علی بن ابراهیم روایت کرده است که در تفسیر سوره حمد امام صادق علیهالسلام فرمودند: "الحمد" شکر و سپاسگزاری از برای آفریننده موجودات، و "الرّحمن" رحم کننده به تمام آنها در دنیا، "الرّحیم" به مؤمنین خاصه در عالم آخرت، "مالک" صاحب حساب و قیامت است و آیه 20 سورهی صافات شاهد بر این میباشد که خداوند میفرماید: "وَ قالوُا یا وَیلَنا هذا یَومُ الدّینِ"، "ایاک" خطاب به خداوند است که از تو یاری میطلبیم ای خداوند. "صراط المستقیم" دلالت کن ما را به سوی امام زمان علیهالسلام.(تفسیر جامع ج۱ص96پاورقی ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
حمد 7: " صِراطَ الَّذینَ اَنعَمتَ عَلیَهِم غَیرِ المَغضوُبِ عَلَیهِم وَ لَا الضّالّینَ ". راه کسانی که به ایشان نعمت دادی نه راه آنان که بر ایشان خشم گرفتی و نه راه گم گشتگان.
امام صادق علیهالسلام فرمودند: ظالین گمراهاناند و آنها کسانی باشند که شک در امامت ائمه علیهالسلام دارند و امام زمان علیهالسلام خود را نمیشناسند .( تفسیر جامع ج۱ص98 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
بقره 3:" اَلّذین یؤمِنونَ بِالغَیبِ وَ یُقیمونَ الصَّلاةَ وَ مِمّا رَزَقنا هُم یُنفِقوُن ". آن کسانی که به غیب ایمان آورده و نماز را به پا می دارند و از آن چه روزیشان کردیم انفاق میکنند.
عیاشی به سند خود روایت کرده که در تفسیر"یؤمنون بالغیب" امام صادقعلیهالسلام فرمودند: "غیب"، قیام حضرت حجّت عجل الله تعالی فرج الشریف است. در روایت دیگر فرمودند: اعتراف و اقرار به قیامِ قیام کنندهی ما عجل الله تعالی فرج الشریف است و شاهد بر این گفتار آیهی 21 سورهی یونس است که میفرماید: " ان ما الغیب الله فانتظروا انی معکم من المنتظرین . بدانید غیب برای خداست. منتظر آن باشید ما هم در انتظار یاری او میباشیم " و آن حضرت فرمودند: خوشا به حال کسانی که در غیبت آن حضرت صبر میکنند و خوشا به حال آنهایی که بر محبت آن امام و ذریه پیغمبرصلیالله علیه و آلهو امیرالمؤمنین علی علیهالسلام صبر نموده و باقی میباشند، اینها اشخاصی هستند که خداوند بیان حال آنها را فرموده به قولش :" الذین یومنون بالغیب ".(تفسیر جامع ج۱ص105، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
بقره 84: " وَ اِذ اَخَذنا میثاقَکُم لا تَسفِکوُنَ دماءَکُم وَ لا تُخرِجُونَ اَنفُسَکُم مِن دِیارِکُم ثُمَّ اَقرَرتُم وَ اَنتُم تَشهَدون ". و یاد آورید هنگامی که از شما عهد گرفتیم که خون یکدیگر را نریزید و بیرون نرانید همدیگر را از خانه و دیار خود، پس بر آن عهد اقرار کرده و گردن نهادید و شما بر آن گواه میباشید.
پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله فرمودند: وقتی که این آیه در باره یهودیان نازل شد آنها نقص عهد کرده پیغمبران خدا را تکذیب و آنان را به قتل میرساندند ای مسلمانان آیا خبر ندهم به شما کسانی که در امت من شباهت به یهودیها دارند؟ عرض کردند بفرمایید آنها چه اشخاصی هستند. فرمودند: عدهای از امت من ادعا میکنند که مذهب اسلام دارند ولی بهترین فرزندان مرا به قتل میرسانند و شریعت مرا تغییر میدهند آنها دو فرزندم حسن علیهالسلام و حسین علیهالسلام را میکشند همان طور که پدران این یهودیها زکریا و یحیی را کشتند بدانید که خداوند آنها را لعنت کند و پیش از آن که قیامت فرارسد، قیامکنندهی آل محمد صلیالله علیه و آله را میفرستد تا باقی ماندهی فرزندان آنها را به قتل برساند و آن قیامکننده از اولاد فرزندم حسین علیهالسلام میباشد و آنان را با شمشیر دوستان خدا به جهنم میفرستد.(تفسیر جامع ج۱ص206، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
بقره ۱۲۴: " وَ إِذِ ابْتَلى إِبْرَهِيمَ رَبُّهُ بِكلِمَتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنى جَاعِلُك لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِن ذُرِّيَّتى قَالَ لا يَنَالُ عَهْدِى الظالِمِينَ". بیاد آر هنگامی که خداوند ابراهیم را به اموری چند امتحان فرمود و او همه را به جای آورد خدا به او گفت: من تو را به پیشوایی خلق بر گزینم. ابراهیم عرض کرد: این پیشوایی را به فرزندان من نیز عطا می فرمایی، فرمود: که عهد من هرگز به مردم ستمکار نخواهد رسید.
مفضل بن عمر معنی کلمه " فَاَتَمَّهُنَّ " را سؤال کردند و امام صادق علیهالسلام فرمودند: یعنی تمام نمودن آن کلمات را تا حضرت حجت امام زمان عجل الله تعالی فرج الشریف که نهمین فرزند امام حسین علیهالسلام است. و باز حضورش عرض کردم جمله "جعلناها کلمة باقیة فی عقبه "زخرف ۲۸ یعنی چه؟ فرمود: امامت را در ذریه و نسل حسین علیهالسلام تا روز قیامت مستقر می داریم. گفتم: چرا امامت فقط منحصر با عقاب و ذریه امام حسین علیهالسلام شد و از فرزندان امام حسن علیهالسلام امام نشدند و حال آن که هر دو فرزند رسول خدا صلیالله علیه و آله بودند. فرمودند: امامت منصبی است که خداوند حکیم و دانای به مصالح دنیا و به مقتضیاتی در ذریه امام حسین علیهالسلام مقرر داشته و کسی حق آن ندارد که از خداوند سؤالی بنماید و خداوند افعال بندگان را سوال خواهد فرمود.(تفسیر جامع ج۱ص۲۵۰، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
بقره ۱۳۳: " أَمْ كُنتُمْ شهَدَاءَ إِذْ حَضرَ يَعْقُوب الْمَوْت إِذْقَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِى قَالُوا نَعْبُدُ إِلَهَك وَ إِلَهَ ءَابَائك إِبْرَهِيمَ وَ إِسمَعِيلَ وَ إِسحَقَ إِلَهاً وَحِداً وَ نحْنُ لَهُ مُسلِمُونَ ". شما کی و کجا بودید؟ هنگامی که یعقوب را مرگ در رسید به فرزندان خود گفت: که شما پس از مرگ من که را می پرستید گفتند: خدای تو را و خدای پدران تو ابراهیم و اسمعیل و اسحاق را که معبود یگانه است و ما مطیع فرمان اوییم.
عیاشی به سند خود روایت کرده است که امام باقر علیهالسلام فرمودند: این آیه در حق امام زمان عجل الله تعالی فرج الشریف جاریست.(تفسیر جامع ج۱ص265، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
بقره ۱۴۸: " وَ لِكلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاستَبِقُوا الْخَيرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى كلِّ شىْءٍ قَدِيرٌ ". هر کسی را راهی است به سوی حق ( یا قبله ایست در دین خود) که بدان راه یابد و به آن قبله روی آورد پس بشتابید به خیرات و عبادات که هر کجا باشید همه شما را خداوند به عرصه محشر خواهد آورد. محققاً خدا بر همه چیز تواناست.
در اصول کافی روایت شده که امام سجاد علیهالسلام و امام باقر علیهالسلام فرمودند: مراد از " فَاستَبِقُوا الْخَيرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً " قومی میباشند که از فراش خود دور شده و همین که شب را به روز رسانند خود را در مکه مشاهده کنند و آنها اصحاب حضرت حجتعجل الله تعالی فرج الشریفمیباشند.عین این حدیث را ابن بابویه از امام باقر علیهالسلام روایت کرده است.
در روایتی دیگر امام صادق علیهالسلام فرمودند: (یاران امام زمان عجل الله تعالی فرج الشریف)شب از فراش و بستر خواب خود مفقود شده و همین که صبح کنند در مکه معظمه باشند و بعضی از آنها را در روز ابر بلند نموده و در مکه فرود آورد، مفضل بن عمر که راوی حدیث است گوید حضورش عرض کردم: کدام یک از این دو دسته افضل و بهترند! فرمود: آنهایی که ابر حرکت می دهد و من می شناسم آنها را به نام خود و پدر و مادر و نسب ایشان.(تفسیر جامع ج۱ص۲۶۸، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
شیخ مفید در کتاب اختصاص به سند خود از جابر جعفی روایت کرده که امام باقرعلیهالسلام فرمودند: ای جابر! ثابت باش و حرکت نکن تا علائمی که برای تو بیان میکنم بفهمی و به خاطر بسپاری، اولین علامت اختلاف پسر فلان است گر چه تو آن زمان را درک نمیکنی ولی این حدیث را به اشخاص برسان که پس از تو به دیگران حدیث نمایند دیگر آن که منادی از آسمان ندا کند و صدائی از طرف دمشق بلند شود و قریهای از قرای شام را بگیرد که نامش خائبه میباشد و قسمت راست مسجد دمشق ساقط و خراب شود و شخص خارج از دین، از ناحیه ترکستان خروج کند و طایفهای از رومیان در تعقیب او بر آیند و از برادران ترک به یاری آن شخص هجومآورند و بروند تا به جزیره برسند و طایفه دیگر از رومیان که خارج از دین میباشند نیز خروج کنند و بیایند تا به زمین رمله (مکانی در مصر) برسند.
ای جابر! در آن سال اختلاف در روی زمین زیاد شود و اول شهر مغرب خراب گردد و در شام سه پرچم بلند شود یک پرچم سیاه و قرمز، دوم پرچم به رنگهای مختلف سوم پرچم سفیانی که با صاحبپرچم مختلف ملاقات نماید و میان آنها کشتار و قتال زیاد واقع شود سپس با پرچم اولی روبرو شوند سفیانی خود را به عراق عرب برساند و لشکرش از شهر قرقیسا که شهری است در کنار شط فرات عبور نماید صد هزار از مردان ستمکار کشته میشوند از آن جا به طرف کوفه روانه شده وعده لشگریان سفیانی که هفتاد هزار نفر است در کوفه قتل و غارت بنمایند در آن هنگام پرچمی از ناحیه خراسان افراشته شده و به سرعت پیش آیددر زیر لوای پرچم مزبور جمعی از اصحاب حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریفباشد و شخص بزرگی از کوفه خروج کند که فرمانده لشگر سفیانی او را به قتل میرساند در بین حیره و کوفه، از آن جا سفیانی به طرف مدینه حرکت کند و حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریف از مدینه خارج و در مکه ظاهر شود و لشگر سفیانی به زمین بیدإ رسد منادی از آسمان صدا زند ای زمین این لشگر را گرفته و فرو ببر، تمام آنها جز سه نفر هلاک شوند خداوند صورت آن سه نفر را به عقب برگرداند و در این قصه این آیه نازل شده است" يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ آمِنُواْ بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَى أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ وَكَانَ أَمْرُ اللّهِ مَفْعُولًا ". ای کسانی که برای شما کتاب آسمانی فرستاده شد ایمان آورید به قرآنی که فرو فرستادیم مه مصدق تورات و انجیل شماست پیش از آن که به رویتان از اثر ضلالت خط محو و خذلان کشیم یا گونهها را واژگون کنیم یا آن که بر شما به مانند اصحاب سبت لعنت و عذاب فرستیم و (بترسید که) قضای خدا البته واقعشدنی است.نساء47
آن حضرت فرمود: در آن روز حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریف در مکّه به خانه کعبه تکیه نموده و دعا میفرماید: پروردگارا مرا یاری فرما به کسانی که دعوتم را اجابت و قبول نمایند ای مردم! من از اهلبیت محمد صلیالله علیه و آله و من اولی میباشم به خدا محمد صلیالله علیه و آله و هر کس با من محاجه کند در آدم علیهالسلام من اولی هستم به آدمو هر کس با من در حق محمد صلیالله علیه و آله محاجّه کند من اولی هستم به محمد صلیالله علیه و آله و هر کس با من در حق پیغمبران محاجّه کند من اولی هستم به پیغمبران آیا نمیبینید خداوند در قرآن میفرماید " إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ". به حقیقت خدا برگزید آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان * فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر و خدا به اقوال و احوال همه شنوا و داناست.آل عمران33_34من باقی از آدم و برگزیدهشده از نوح و ابراهیم و از آل پیغمبر خاتم صلیالله علیه و آله هستم هر کس با من در قرآن محاجّه کند من اولی به قرآن هستم و هر که محاجّه کند با من نسبت به پیغمبر و سیرت او من اولی به سیرت و سنت پیغمبر صلیالله علیه و آله هستم ای مردم سخنان مرا بشنوید و حاضرین به غائبین برسانند شما را به حق خدا و رسول او و به حق خودم که در گردن شما دارم و آن حق ذوی القربی و امامت است چرا ما را مغموم نمودید و چرا حق ما را از ما منع کردید و چرا به ما ظلم و ستم نموده و ما را از خانههای خود بیرون کردید و ظلم نموده غصب حق ما کردید و اشخاص باطل و فاسق را به جای ما برگزیده و تبعّیت کردید وای به حال شما ای مردم دیگر ما را خوار نکنید و مرا یاری کنید تا خداوند شما را یاری فرماید. در آن هنگام سیصد و سیزده نفر از اصحاب مخصوص آن حضرت حضورش جمع شوند، ای جابر! این است معنی آیهی" وَ لِكلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاستَبِقُوا الْخَيرَاتِ أيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً". هرکس را راهی استبه سوی حق که بدان راه یابد و به آن قبله روی آورد پس بشتابید به خیرات و عبادات که هرکجا باشید همه ی شما را خداوند خواهد آورد، محقّقاً خدا بر هرچیز قادر و توانا ست.بقره148 که با آن حضرت میان رکن و مقام بیعت کنند و با او عهد نامه است از طرف پیغمبر که پسر از پدر ارث بردهاند و ای جابر! مهدی عجل الله تعالی فرج الشریف از نسل امام حسین علیهالسلام است و در یک شب خداوند امور او را اصلاح نماید و چقدر از مردم آن روز را سخت و دشوار میپندارند لکن مشکل نبوده بر آنها ولادت و وراثت او از پیغمبر صلیالله علیه و آله و اگر همه اینها را مردم بعید و مشکل بدانند صدای آسمانی که آن حضرت را به اسم خود و پدر و مادرش صدا زند رفع اشکال کند و صیحه آسمانی را همه بشنوند.
طبرسی در کتاب احتجاج به سند خود از حضرت عبدالعظیم حسنی رحمة الله علیهروایت نموده که حضور حضرت امام جواد علیهالسلام عرض کردم من امید دارم که شما مهدی آل محمد صلیالله علیه و آله باشید که زمین را بعد از آن که پر از ظلم و جور شد پر از عدل و داد کنید؟ حضرت فرمودند: ما ائمه علیهالسلام همگی مهدی به امر خدا هستیم ولی آن مهدی عجل الله تعالی فرج الشریف که ظهور خواهد نمود، کسی است که ولادتش پنهان و از نظر مردم غایب است و حرام است مردم او را به نام ذکر کنند نامش نام پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله (م ح م د) و کنیهاش کنیه ی پیغمبر صلیالله علیه و آله است و زمین برایش پیچیده میشود و تمام سختیها برای او آسان گردد و جمع میشود نزد او اصحابش که عده آنها مانند اصحاب بدر سیصد و سیزده نفر میباشد و از اکناف جهان شرفیاب خدمتش میشوند چنان چه خداوند میفرماید " أيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً " و همین که ده هزار نفر در رکاب آن حضرت جمع و حاضر شوند به اذن خدا ظهور و خروج کند و دشمنان خدا را میکشد تا خداوند راضی شود. حضرت عبدالعظیم رحمة الله علیهمیگوید حضورش عرض کردم : چگونه میداند خداوند راضی شده؟ فرمود: در قلب مبارکش رحمت بیاندازد و وقتی که داخل مدینه شد لات و عزی را بیرون آورد و بسوزاند.(تفسیر جامع ج۱ص269-272، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
بقره ۱۵۵: "وَ لَنَبْلُوَنَّكُم بِشىْءٍ مِّنَ الخْوْفِ وَ الْجُوع وَنَقْصٍ مِّنَ الاَمْوَلِ وَ الاَنفُسِ وَ الثَّمَراَتِ وَ بَشرِ الصابرِينَ. " و البته شما را به سختی ها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازمائیم و بشارت و مژده آسایش از آن سختی ها صابران راست.
ابن بابویه به سند خود از محمد بن سلم روایت کرده است که امام صادق علیهالسلام فرمودند:پیش از قیام قیام کنندهعجل الله تعالی فرجه الشریف ما، برای مؤمنین علاماتی می باشد. عرض کردم علائم مزبور چیست؟ فرمودند: خداوند میفرماید: ما آزمایش می کنیم مؤمنین را به چیزی یا به ترس از پادشاهان یا به بالا بردن قیمت اجناس یا به کسادی تجارت آنها یابه مرگ متصل به هم و پی در پی و کمی میوه جات و زراعات. بشارت بده به صبر کنندگان در آن هنگام که به زودی فرج مهدی عجل الله تعالی فرج الشریف ما حاصل شود، ای محمد! اینها تأویل آیه بود که بیان کردم و خداوند فرمود: تأویل آیات را نمی دانند مگر راسخون در علم. ( تفسیر جامع ج۱ص۲۷۳، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
بقره 185:" شَهُر رَمَضانَ الَّذی اُنزِلَ فیهِ القُرانُ هُدًی لِلنّاسِ وَ بَیّناتِ مِنَ الهُدی وَ الفُرقانِ" این است ماه رمضان که قرآن در آن نازل شده،قرآنی که سراسرش هدایت گر مردم است و دارای دلایلی روشن از هدایت می باشد. و مآیهی جدایی حق از باطل است.
در اصول کافی روایت شده است که امام صادق علیهالسلام فرمودند: اگر شب قدر برداشته شود قرآن را هم از میان بردارند یعنی چون در شب قدر هر سال بیان و تفسیر قرآن و هر آن چه به آن سال تعلق دارد به امام زمان علیهالسلام نازل میشود و زمانی که امام زمان علیهالسلام نبود قرآن و تفسیر آن که در شب قدر است نمیباشد، زیرا قرآن و امام ملازم یکدیگرند تا روز قیامت که باهم در کنار حوض کوثر بر پیغمبر صلیالله علیه و آله وارد میشونداز یکدیگر جدا نخواهند شد.( تفسیر جامع ج۱ص33، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
تفسیر مؤلف: آن چه از این اخبار ظاهر میشود آن است که قرآن در شب بیست و سوم رمضان به صورت روحانی خود دفعتاً به بیتالمعمور و معناً بر قلب پیامبر صلیالله علیه و آله نازل و در مدت بیست سال از باطن قلب مبارکش به سوی زبان آن حضرت جاری شد، موقعی که جبرئیل وحی میآورد بر آن جناب به الفاظ و کلمات قرائت فرمود، و در شب قدر هر سال بیان تفسیر و تأویل از آن چه به آن سال متعلق است از محگم و متشابه و تقیه مطلق و بهعبارتدیگر تتمیم انزال قرآن بهطوریکه راهنمای بشر باشد بر حضرت حجت و امام عصر عجل الله تعالی فرج الشریف نازل میشود چنان چه میفرماید :بقره185:شَهُر رَمَضانَ الَّذی اُنزِلَ فیهِ القُرانُ هُدًی لِلنّاسِ وَ بَیّناتِ مِنَ الهُدی وَ الفُرقانِ.(تفسیر جامع ج۱ص34-33، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
بقره 210:هَل یَنظُروُنَ اِلّا اَن یَاتِیَهُمُ اللهُ فی ظُلَلٍ مِنَ الغَمامِ وَ المَلائِکَةُ وَ قُضِیَ الاَمرُ وَ اِلَی اللهِ تُرجَعُ الاُمُور" آیا کافران که این ادله روشن ایمان نمی آورند انتظار دارند که خدا با ملائکه در پرده های ابر بر آنها نازل شود و حکم (قهر خدا به کیفر کافران) فرارسد، و کارها همه به سوی خدا باز گردد.
ابی حمزه روایت کرده است که امام باقرعلیهالسلام فرمودند:ای ابی حمزه مثل این است که میبینم قیامکننده آل محمد صلیالله علیه و آلهرا که پرچم رسول اکرم صلیالله علیه و آله را بالای نجف بلند نموده و همین که پرچم بر افراشته شد نازل می شوند بر آن حضرت فرشتگانی که در جنگ بدر بر پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آلهنازلشده بودند در قبههایی از نور.( تفسیر جامع ج۱ص 320، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
آل عمران ۸۳: " اَفغیرَ دینِ الله یَبغون و له اَسلَمَ مَن فِی السمواتِ وَالاَرْضِ طوْعاً وَ كرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ." آیا (کافران) دینی غیر دین خدا را می طلبند؟ و حال آن که هر که در آسمان و زمین است خواه و ناخواه مطیع فرمان خداست و همه به سوی او رجوع خواهند کرد.
عیاشی روایت کرده که امام موسی کاظم علیهالسلام فرمودند: زمانی که حضرت حجتعجل الله تعالی فرجه الشریف ظاهر شد دین اسلام را به تمام مردم روی زمین یهود و نصاری و زنادقه و اهل کفر عرضه میدارد هر کس که با اختیار قبول اسلام کند امر میفرماید احکام اسلام را بهجا بیاورد و هر که قبول نکند گردنش را می زند به طوری که در مشرق و مغرب زمین احدی باقی نمی ماند مگر آن که همه موحد و خدا پرست و مسلمان باشند. ( تفسیر جامع ج۱ص۴۵۰، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
آل عمران 106: " یَومَ تَبیَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكْفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ". آن روز که گروهی سپيد روی و گروهی سيه روی شوند به آنان که سيه روی شده اند می گويند : آيا شما پس از ايمان آوردنتان کافر شديد ? به سبب کافرشدنتان بچشيد عذاب خدا را.
علی بن ابراهیم به سند خود از ابی ذر روایت کرده گفت وقتی این آیه نازل شد پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله فرمودند: روز قیامت بر من وارد میشوند امتم با پنج پرچم یکی از آنها با پرچم مردم گوسالهپرست وارد میشونداز آنهاسؤالمیکنم بعد از من با قرآن و عترتم چگونه رفتار نمودید؟ میگویند قرآن را سوزاندیم و احکام آن را پشت سر انداخته و با عترت دشمنی کرده و به ایشان جور و ستم نموده بغض آنان را در دل گرفتیم به آنان میگوییم بروید به سوی آتش دوزخ با لب تشنه و روی سیاه و با پرچم دوم فرعونیان امت وارد میشوند از آنها میپرسمکه با قرآن و عترت بعد از من چطور سلوک کردید؟ گویند از قرآن حذف و ساقط نموده مخالفت با آنان کردیم و با عترت دشمنی کرده آنها را به قتل رساندیم به آنها نیز گویم بروید به سوی آتش در حالتی که رو سیاه و تشنه باشید پرچم سوم با سامری این امت و تابعینش وارد میشوند به آنهامیگویم شما با قرآن و عترت چه گونه رفتار نمودید؟ گویند ما قرآن را ترک نموده و مخالفت و سرپیچی از آن کردیم و عترتت را خوار و ذلیل کرده و آنان و مقامشان را پست شمردیم و با آنهارفتاری ناهنجار و قبیح نمودیم به آنها هم گویم شما نیز به جهنم بروید با لبهای تشنه پرچم چهارم با طایفه " ذی الثدیه" رئیس خوارج با اولین و آخرین خوارج یعنی کسانی که تابع خوارج نهروان میشوند تا زمان ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرج الشریف از حیث گفتار و کردار و توهینکنندگان به احادیث و اخبار و روات اهل عصمت و طهارت و بدعتگذاران به رأی و اجتهاد پس از آنها دربارۀ رفتار با قرآن و عترت بعد از رحلتم پرسش کنم در پاسخگویند امّا قرآن را جویده و بیزاری از آن جستیم و عترتت را به قتل رساندیم و با آنهاو پیروانشان جنگ و جدال نمودیم میگویم شما هم با صورتهای سیاه و بدنهای خسته و لبهای تشنه به آن سه طایفه ملحق شوید در آتش جهنم آن گاه وارد شود بر من پرچم و علامتی که با اوست پیشوای پرهیزگاران و بزرگ اوصیاء و جانشینان خدا در روی زمین و پیشرو پیشانیسفیدان و وصی بلا واسطه من علی بن ابیطالبعلیهالسلام و پیروانش ...( تفسیر جامع ج۱ص 471-473، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
آل عمران 200: " یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا اصبِروا وَ صابَروا وَ رابِطوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُم تُفلِحُون " ای اهل ایمان در کار دین صبور باشید و یکدیگر را به صبر و مقاومت سفارش کنید و مهیا و مراقب کار دشمن بوده و خدا ترس باشید، باشد که رستگار گردید.
ابنبابویه به سند خود روایت کرده است که امام باقر علیهالسلام فرمودند:صبر کنید بر اداء واجبات و صبر نمائیدبر اذیّت دشمنان و پیوند دهید خودتان را به امامی که انتظار ظهور او را دارید که حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریف است.( تفسیر جامع ج۱ص 520، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
نساء51: " اَلَم تَرَ اِلیَ الَّذینَ اُوتُوا نَصیباً مِنَ الکِتابِ یُومِنُونَ بِالجِبتِ وَ الطّاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذینَ کَفَروا هوُلاءِ اَهدی مِنَ الَّذینَ امَنوُا سَبیلاً " ندیدی و عجب نداشتی از حال آنان که بهره ای از کتاب آسمانی هم داشتند باز چگونه به بتان و طاغوت گرویده و می گویند به کافران مشرک که راه شمابه صواب و هدایت نزدیکتر از طریقه اهل ایمان است.
در اصول کافی روایتشده که امام صادق علیهالسلام فرمودند: هر پرچمی بلند شود پیش از ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریف صاحبش طاغوت است که غیر خدا را عبادت کند.( تفسیر جامع ج2ص77، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
نساء 58:" اِنَّ اللهَ یَامُرکُم اَن تُؤَدُّو الاَماناتِاِلی اَهلِها وَ اِذا حَکَمتُم بَینَ النّاسِ اَن تَحکُمُوا بِالعَدلِ اِنَّ اللهَ نِعِما یَعِظُکُم بِه اِنَّ اللهَ کانَ سَمیعاً بَصیرا " خدا به شما امر می کند که امانت را البته به صاحبانش باز دهید و چون حاکم بین مردم شوید به عدالت داوری کنید همانا خدا شما را پند نیکو می دهد که خدا به هر چیز آگاه و بصیر است.
در اصول کافی از برید عجلی روایتشده که امام باقرعلیهالسلام فرمودند:خداوند از این آیه ما را قصد نموده که علم و سلاح را امام اول رها کند به دوم و دوم به سوم تا برسد به حجت عصرعجل الله تعالی فرج الشریفامام دوازدهم.( تفسیر جامع ج2 صلیالله علیه و آله 79، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
نساء 59: "یا اَیُّهَا الّذینَ امَنُوا اَطیعُو اللهَ وَ اَطیعوُا الرَّسولَ وَ اوُلیِ الاَمرِ مِنکُم " ای اهل ایمان فرمان خدا و رسول و فرمانداران (از طرف خدا و رسول را اطاعت کنید).
شیخ صدوق از کتاب اکمال الدین روایت کرده است که پیامبر صلیالله علیه و آله به حضرت علی علیهالسلام فرمودند: که پروردگارم مرا خبر داد که دعایم را در حقت به اجابت رسانیده است و نیز در حق شریکانت بعد از تو. حضرت علی علیهالسلام فرمود: فدایت شوم ای پیغمبر گرامی کدامند شریکان من.پیامبر اکرمصلیالله علیه و آلهفرمودند: آنان کسانی هستند که خداوند اطاعت آنها را متصل به اطاعت خویش و من قرار داده در این آیه شریفه که میفرماید: یا اَیُّهَا الّذینَ امَنُوا اَطیعُو اللهَ وَ اَطیعوُا الرَّسولَ وَ اوُلیِ الاَمرِ مِنکُم عرض کردم : آنهاکیستند؟ فرمودند: اوصیای من هستند تا وارد شوند بر من روز قیامت کنار حوض کوثر آنها راهنمایان مردمان بوده و دشمنانشان که به عقیده خود ایشان را خوار و سبک میشمارند زیان نرسانند به آنها ایشان با قرآن لازم و ملزوم باشند و قرآن نیز با آنان مقرون باشد جدا نشوند از قرآن و قرآن از آنها جدا نشود و به توسط ایشان امت یاری شود و خداوند برای خاطر آنها باران رحمت از آسمان فروریزد و خداوند به واسطه آنها بلا و عذاب از مردم دفع کند و به وسیله ایشان دعاها به اجابت برسد. امیرالمؤمنین علی علیهالسلاممیفرماید: عرض کردم نام آنها را برایم بیان فرما ای رسول خدا. دیدم یک دست مبارک به سر حسن علیهالسلام و دست دیگر به سر حسین علیهالسلام گذاشت و فرمود: حسن و حسین و نه فرزند از فرزندان حسین علیهالسلام میباشد و یک به یک نام آنها را بیان فرمود تا رسید به حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریف فرمود: این است مهدی امت محمد صلیالله علیه و آله دنیا را پر از عدل و داد کند پس از آن که جور و ستم دنیا را فرا گرفته بود به خدا قسم میشناسم اشخاصی که با در میان رکن و مقام بیعت میکنند و میدانم نام آنان و نام پدرانشان و این که از چه طایفه میباشند.( تفسیر جامع ج۱ص 9 - 10، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
ابنبابویه نیز به سند خود از جابر بن یزید جعفی روایت کرده که گفت: از جابر انصاری شنیدم زمانی که این آیه نازل شد حضور پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله عرض کردیم شما شناساندید به ما خدا و رسولش را که خودتان میباشید اولی الامر که اطاعت او در مرتبه خدا و رسول قرارگرفته کیست؟ فرمودند: ای جابر مراد از اولی الامر جانشینان من هستند که اول آنها علی بن ابیطالبعلیهالسلام است بعد حسن سپس حسین بعد علی بن حسین بعد محمد بن علی که در تورات معروف به باقر است و تو او را درک کنی ای جابر هر وقت خدمتش رسیدی سلام مرا به او برسان بعد از او جعفر صادق بعد موسی بن جعفر و پس از او علی بن موسی و بعد از او محمد بن علی و بعد از او علی بن محمد بعد از او حسن بن علی بعد از او هم نام و هم کنیه من حجت خدا در روی زمین فرزند حسن بن علی عسکری آن امامی است که خدا او را از نظر شیعیان پنهان و غایب میکند و به دست او مشرق تا مغرب زمین فتحمی شود و خداوند به دست او نام خود را به تمام مردم برساند و خداوند آن امام را غایب نمیگرداند مگر برای امتحان نمودن دلها و آزمایش مراتب ایمان آنها. جابر گفت: عرض کردم ای رسول خدا! آیا در زمان غیبت او شیعیان از جنابش انتفاعی میبرند؟ فرمود: آری به آن خدائی که جانم به دست قدرت اوست و مرا به سوی خلق فرستاده است شیعیان از نور او روشن میشوند و از ولایت او منتفع و بهرهامند شوند مانند آن که مردم از آفتاب منتفع شوند و آفتاب در زیر ابر باشد ای جابر اینها از مکنونات و سر خدا بود و از خزائن علم اوست و از غیر اهلش اینها را پنهان کن.( تفسیر جامع ج2 ص80، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
نساء 77:اَلَم تَرَ اِلیَ الّذَینَ قیلَلَهُم کُفُّوا اَیدِیَکُم وَ اَقیمُوا الصَّلواةَ وَ اتُوا الزَّکوةَ فَلَّما کُتِبَ عَلَیهِمُ القِتالُ اِذا فَریقٌ مِنهُم یَخشَونَ النّاسَ کَخَشیَةَ اللهّ اَو اَشَدَّ خَشیَةً وَ قالُوا رَبّنَا کَتَبَت عَلَینَا القِتالَ لَولا اَخَّرتَنا اِلی اَجَلٍ قَریبٍ قُل مَتاعُ الّدنیا قَلیلٌ وَ الاخِرَةُ خَیرٌ لِمَنِ اتَّقی وَ لا تُظلِموُنَ فَتیلاً " آیا نمی نگری و عجب نداری از حال آن مردمی که گفتند به ما اجازه جنگ ده و به آنها گفته می شد اکنون از جنگ خودداری کرده و به وظیفه نماز و زکوة قیام کنید دیدی آن گاه که بر آنها (در جنگ بدر) حکم جهاد آمده در آن هنگام بیش از اندازه که باید از خدا ترسند از مردم ترسیدند و گفتند ای خدا چرا بر ما حکم جهاد را فرض کردی که عمر ما را تا به هنگام اجل و مرگ طبیعی به تاخیر نیفکنی بگو که زندگانی دنیا متاعی اندک است و جهان آخرت ابدی برای هر که خدا ترس می باشدبهتر از دنیاست و ان جا ستم دربارۀ کسی نخواهد شد.
عیاشی روایت کرده است که امام صادق علیهالسلام فرمودند: این آیه خطاب است به مردم که باید دربارۀ صلح حضرت امام حسن علیهالسلام با معاویه ساکت باشند و چون نوشته شد که بر آنها در رکاب حضرت امام حسین علیهالسلام جهاد کنند گفتند: چرا بر ما جهاد واجب شده است چرا جهاد تا زمان ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریفتأخیرنمیافتد زیرا جهاد با آن حضرت نصرت و فیروزی است خداوند میفرماید: این زندگانی چندروزهی دنیا اندک و نابود شدنی است و آخرت جای ثابت و پایدار و بهتر است برای پرهیزکاران و متقین.( تفسیر جامع ج2 ص92 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
علی بن ابراهیم ذیل آیه فوق روایت کرده است که امام صادق علیهالسلام فرمودند: قسمت اول این آیه در مکه نازلشده مسلمین از پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله درخواست میکردندکه به آنها اذن جهاد داده شود وقتی در مدینه جهاد بر آنان فرض شد گفتند: چرا جهاد بر ما واجب شد و تأخیر نیفتاد تا زمان ظهور حضرت حجتعجل الله تعالی فرج الشریف خداوند در جواب آنها فرمود: " متاع الدنیا قلیل و الاخرة خیر لمن اتقی" سپس این آیه را نازل فرمود: " اینما تکونوا یدر ککم الموت" هر کجا باشید مرگ شما را در یابد خواه در جهاد و یا در قصرهای محکم بنیاد و یا در ظلمات سهگانه مشیمه و رحم و بطن.( تفسیر جامع ج2ص 92، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
نساء117: " اِن یَدعُونَ مِن دوُنِه اِلّا اِناثًا وَ اِن یَدعُونَ اِلّا شَیطاناً مَریدا " مشرکان غیر خدای عالم هر چه را خدا بخوانند با جمادیست یا شیطان سرکش (و فریبنده ) است.
عیاشی به سند خود از محمد بن اسماعیل رازی روایت کرده است که شخصی خدمت امام صادق علیهالسلاموارد شد و عرض کرد اسلام علیکم یا امیرالمؤمنین حضرت بسیار متغیر شد و به آن مرد فرمود: ساکت شو و دیگر این خطاب امیرالمؤمنین را به من نکن زیرا اطلاق این عنوان بهغیراز علی بن ابیطالبعلیهالسلام جایز نیست و خداوند این اسم را به آن حضرت اختصاص داده و هر کس راضی شود به او امیرالمؤمنین گفته شود به مرض بدی مبتلا شده و مفعول واقع شود اگر چه پیش از آن مبتلا نبوده چنانچه خداوندمیفرماید: "ان یدعون من دونه الا اناثا و ان یدعون الا شیطانا مریدا" کسی را به نام امیرالمؤمنین نخوانند مگر آن کس مانند زنان باشد و یا چون شیطان رجیم مردود شود حضورش عرض کردم : پس قیامکننده آل محمدصلیالله علیه و آله حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریفرا به چه نام میخوانند؟ فرمود: به او میگویند السلام علیکم یا بقیة الله السلام علیک یابن رسول الله.( تفسیر جامع ج2 ص127 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
نساء 159:" وَ اِن مِن اَهلِ الکِتابِ اِلّا لَیُؤمِنَنَّ بِه قَبلَ مَوتِه وَ یَومَ القِیـمةِ یَکُونُ عَلَیهِم شَهیداً " و هیچ کس از اهل کتاب نیست جز آن که پیش از مرگ به وی ایمان خواهد آورد و در روز قیامت او بر نیک و بد آنان گواه خواهد بود.
علی بن ابراهیم ذیل آیه فوق از شهر بن حوشب روایت کرده که گفت :حجاج به من، در قرآن آیهای است که مرا حیران کرده! گفتم امیران کدام است ؟ این آیه را بیان کرد و گفت: به خدا قسم من عدۀ زیادی یهودی و نصرانی را گردن زدم و هر قدر چشم میاندازمندیدم که لبهایآنها حرکت نماید و اظهار ایمان و اقرار به توحید کند! گفتم : مراد از آیه اینطور نیست، گفت: پس مراد چیست؟ گفتم که حضرت عیسی در زمان ظهور قیامکننده آل محمّد صلیالله علیه و آله به زمین فرود میآید و پشت سر حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریف نماز میگذارد و باقی نمیماند یهودی و نصرانی مگر آن که ایمان میآورند، گفت: وای بر تو از کجا این سخن را می گوئی و از کجا آورده؟ گفتم این معنی را امام باقر علیهالسلامبه من خبر داد. گفت: به خدا قسم این خبر را از سر چشمه پاکیزه و صاف آوردی و همینطور است .( تفسیر جامع ج2 ص139 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
مائده 54: یا ایّها الذّینَ آمَنوا مَن یَرتَدِ مِنکُم عَن دینِههِ فَسَوفَ یَأتِی اللهُ بِقَومٍ یُحُبَّهُم وَ یُحِبونَه اَذِلَّهِ عَلیَ المؤمِنین اعزة علیَ الکافرینَ یُجاهِدونَ فی سبیلِ اللهِ وَ لا یَخافونَ لَومَةُ لائِم ذلِکَ فَضل اللهِ یؤتیهِ مَن یَشاءُ وَ اللهُ واسِعٌ عَلیم.
ای اهل ایمان هر کس از شما از دین خود مرتد شود خداوند به زودی قومی را که بسیار دوست دارد و آنها هم خود را دوست دارند و نسبت به مؤمنین فروتن و به کافرین مقتدرند بر می انگیزد که در راه جهاد کنند و از نکوهش و ملامت کننده نترسند و فضل خدا این است که به هر که بخواهد عطا کند و خدا وسعت دهنده و به احوال مردم داناست.
طبرسی روایت کرده است کهامام باقر علیهالسلام و امام صادق علیهالسلام فرمودند: این آیه خطاب به اصحاب صلیالله علیه و آله است، آنهایی که غصب نمودند حقوق آل محمد صلیالله علیه و آلهرا و از دین اسلام خارج شدند به زودی اصحاب حضرت حجت علیهالسلام بیایند و با آنها جهاد کنند و از هیچ چیز ترس و واهمه ندارند.
عیاشی از سلیمان بن هارون روایت کرده است که عرض کردم حضور امام صادقعلیهالسلام بعضی گمان میکنند که شمشیر پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله نزد عبدالله می باشد. امام صادق علیهالسلام فرمودند: به خدا قسم نمی دانند و ندیده اند او را مگر در حضور حضرت امام حسین علیهالسلام و صاحب شمشیر معین است، شما را این مردم به طرف راست و چپ نبرند به خدا قسم اگر اهل آسمآنها و زمین جمع شوند و بخواهند آن شمشیر را از اهلش که حضرت حجت بن الحسن روحی و ارواح العالمین له الفداء باشد، بگیرند قدرت و توانایی ندارند و اگر تمام اهل عالم کافر شوند خداوند به وجود مقدس آن حضرت از آنها انتقام خواهد کشید سپس فرمود: آیا نمی شنوی قول خداوند را و آیه را تلاوت فرمود.( تفسیر جامع ج2ص224_225، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
مائده 71: وَ حَسِبوا اَلّا تَکونَ فتنةٌ فَعَمُوا وَ صَمُّوا ثُمَّ تابَ اللهُ علیهِم ثُمَّ عَمُوا وَ صَمّوا کثیرٌ مِنهُم وَ اللهُ بَصیرٌ بِما یَعمَلون" و گمان کردند که آزمایش نمی شوند بعد از شنیدن وحی خدا کور و کر شدند. سپس خداوند توبه آنها را پذیرفت، باز هم بسیاری دیگر کور و کر شدند، خدا به هر چه که میکنند آگاه و بیناست.
عیاشی روایت کرده است که امام صادق علیهالسلام فرمودند: معنای آیه آن است که آن مردم گمان کردند آنها را به ولایت امیرالمؤمنین علیعلیهالسلام آزمایش نمیکنند و در زمان پیغمبر صلیالله علیه و آله کور شدند و نتوانستد مقام علی علیهالسلام را مشاهده کنند و هم کر شدند و این کوری و کری تا قیام حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف باقی بماند تا حضرت قیام کند.( تفسیر جامع ج 2ص246، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
انعام 37:"وَ قالُو لَو لا نُزِّلَ عَلیهِ آیَةٌ مِن رَبّه قُل اِنَّ اللهَ قادِرٌ عَلی اَن یُنَّزِلُ ایَةً وَ لکِنَّ اَکثَرَ هُم لا یَعلَمُون" و کافران گفتند چرا بر او معجزه و حجتی از طرف خدا فرود نیامد بگو ای پیغمبر خدا بر این که آیتی فرستد قادر است و لیکن بیشتر مردم نمی دانند و از قدرت کاملۀ خدا بی خبرند.
در اصول کافی از اب جارود روایتشده که امام باقرعلیهالسلام فرمودند:در آخرالزمان خداوند آیاتی از قبیل دابة الارض و خروج دجال و فرود آمدن عیسی بن مریم از آسمان و طلوع آفتاب از مغرب له مردم نشان خواهد داد.( تفسیر جامع ج2 ص305 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
انعام 44: فَلَمّا نَسُوا ما ذُکِّروا بِهِ فَتَحنا عَلَیهِم اَبوابَ کُلِّ شَیءٍ حَتّی إذا فَرِحوا بِما اُتُوا أَخَذنا هُم بَغتَةً فَاِذا هُم مُبلِسون. و چون نعمت های خدا را فراموش کردند برای اتمام حجت، درهای هر چیز را بر روی آنها گشودیم تا وقتی که به آنها شاد و مغرور شدند ناگاه ایشان را به کیفر اعمالشان رسانیده، ذلیل و نابود گردیدند.
ابن حمزه روایت کرده است که امام باقر علیهالسلام فرمودند: هر وقت مردم به آن که مأمور به قبول ولایت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام هستند ترک ولایت آن جناب کنند، درهای دولت را به روی آنها باز نموده و آنها را به ثروت دنیا گرفتار سازیم تا آن که قیام حضرت حجتعلیهالسلام به پا شود و آنها گمان داشتند که هیچ وقت پادشاه و پیشوایی بر آنان نیست .( تفسیر جامع ج2ص308، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
انعام 75: " وَ کَذلِکَ نُری اِبراهیمَمَلکُوتَ السَّمواتِ وَ الاَرضِ وَ لِیَکوُنَ مِنَ المُوقِنین " و هم چنین ما به ابراهیم ملکوت و باطن آسمآنها و زمین را ارائه دادیم تا به مقام اهل یقین رسد.
شیخ مفید در کتاب اختصلص از جابر بن یزید جعفی روایت کرده است که سؤال کردم معنای آیه را و امام باقر علیهالسلام فرمودند:سرت را بلند کن همین که سر خود را بلند نمودم دیدم سقف خانه شکافته شد و نوری مشاهده کردم به من فرمود: ملکوت آسمان و زمین را حضرت ابراهیم اینطور مشاهده نمود بعد فرمود: سر خود را پائین بیاور چون سر خود را پائین آوردم دیدم سقف منزل به حالت عادی خود در آمده است آن گاه دست مرا گرفت و از آن خانه به خانه دیگر برد و لباسهای خود را عوض نمود و لباس دیگری پوشیدند و به من فرمود: چشمهایت را به هم بگذار چشمم را بستم و پس از مدتی به من فرمودند: میدانی در کجا هستی؟ گفتم: خیر فرمود: اینجا ظلمات است که ذوالقرنین به آن جا رسید حضورش عرض کردم اجازه می فرمایید چشمم را بازکنم فرمود: باز کن بازنمودم دیدم چنان در تاریکی میباشیم که زیر پای خود را نمیبینم قدری که رفتیم توقف فرمود و گفت: این جا سرچشمۀ زندگانی است که خضر از آن آشامید قدری دیگر راه رفتیم به عالم دیگری رسیدیم مشاهده نمودم که آن عالم هم در سکونت و بنا مانند عالم خودمان میباشد و از آن جا به عالم سومی رفتیم آن جا هم مانند عالم اول و دوم بود تا پنج عالم را سیر نمودم پس از آن حضرت فرمود: اینها ملکوت زمین بود و ابراهیم آنها را ندید و ملکوت آسمانها را مشاهده کرد که دوازده عالم است و هر عالمی مانند عالمی است که تو دیدی هر یک از ما ائمه که از دنیا برویم در یکی از این عالمها ساکن میشویم تا آخرین ما قیامکننده آل محمّد صلیالله علیه و آلهدر این عالم که اکنون ما در آن هستیم خواهد بود آن گاه فرمود: چشم خود را به هم بگذار اطاعت نموده به هم گذاشتم دست مرا گرفت و طولی نکشید که خود را در آن خانه دیدم که حضرت در آن تغییر لباس دادند عرض کردم فدایت شوم چند ساعت است که ما در سیر و گردش افلاک بودیم؟ فرمود: سه ساعت است و این حدیث را نیز در بصائر الدرجات روایت کرده است.( تفسیر جامع ج2 ص329 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
انعام 158:" هَلْ يَنظرُونَ إِلا أَن تَأْتِيَهُمُ الْمَلَئكَةُ أَوْ يَأْتىَ رَبُّك أَوْ يَأْتىَ بَعْض ءَايَتِ رَبِّك يَوْمَ يَأْتى بَعْض ءَايَتِ رَبِّك لا يَنفَعُ نَفْساً إِيمَانهَا لَمْ تَكُنْ ءَامَنَت مِن قَبْلُ أَوْ كَسبَت فى إِيمَانهَا خَيراً قُلِ انتَظِرُوا إِنَّا مُنتَظِرُونَ". آیا منکران انتظار دارند جز آن که فرشتگان قهر بر آنها درآیند و به امر خدا بر آنها رسیده یا بیاید بعضی از آیات های پروردگارت روزی که قهر و عذاب او بر آنهامیرسد، ایمان او در آن روز اگر پیش از آن ایمان نیاورده باشد یا در ایمان کسب خیر و سعادت نکرده باشد، سودی ندارد. بگو شما در انتظار عمل خیر خود باشید و ما هم منتظر پاداش کارهای پسندیده خود هستیم.
عیاشی روایت کرده است که امام صادق علیهالسلام فرمودند: مردی از پدرم سؤال کرد غزوات امیرالمؤمنین علی علیهالسلام را و آن مرد از دوستان ما بود، پدرم فرمود: خداوند فرستاده محمد صلیالله علیه و آله را با پنج شمشیر سه عدد آنها ظاهر هستند و هرگز پنهان نشوند تا جهاد به آخر میرسد که آفتاب از مغرب طلوع کند در آن وقت مردم تماماًایمان آورند و کسانی که پیش از آن وقت ایمان نیاوردهاند ایمان ایشان دیگر سودی نخواهد داشت.( تفسیر جامع ج2 ص379 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
و نیز ابن بابویه قمی روایت کرده که امام صادق علیهالسلام فرمودند: در آیه " یوم یاتی بعض آیات ربک لا ینفع نفساً ایمانها " مراد از آیات، ائمه علیهالسلام هستند و آیه منتظره حضرت حجت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد و کسی که پیش از قیام آن حضرت ایمان نیاورده باشد ایمانش سودی ندهد. ( تفسیرجامع ج 2ص 378 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
در روایتی امام باقر علیهالسلامبه ابابصیر فرمودند: ای ابابصیر! خوش به حال شیعیانی که انتظار ظهور آن حضرت را می کشند در زمان غیبتش و در زمان ظهورش پیروی او می نمایند آنها دوستان خدا هستند که برای ایشان هیچ ترس و اندوهی نیست.(تفسیرجامع ج 2ص 378 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
انعام 164: " قُلْ أَغَيْرَ اللّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ وَلاَ تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلاَّ عَلَيْهَا وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ثُمَّ إِلَى رَبِّكُم مَّرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ" بگو (ای پیغمبر) آیا من غیر خدا را بر ربوبیت گزینم در صورتی که خدا، رب همه موجودات است هیچ کس چیزی نیندوخت مگر بر خود و هیچ نفسی بار دیگری را بر دوش نگیرد و بازگشت همه شما به سوی خداست او شما را با آن چه خلاف در آن کردید آگاه است.
ابن باویه به سند خود از عبدالسلام بن صالح هروی روایت کرده است که گفت: حضور امام رضا علیهالسلام عرض کردم ای پسر رسول خدا صلیالله علیه و آله چه میفرمایید در این حدیثی که از حضرت صادق علیهالسلام روایت میکنند که آنحضرت فرمودند: زمانی که قیامکننده آل محمّد صلیالله علیه و آله ظهور نماید آن چه از نسل قاتلین حضرت امام حسین علیهالسلام میباشد خواهد کشت به واسطه کارهای پدرانشان؟ امام رضا علیهالسلامفرمودند: این حدیث صحیح و درست است. حضورش عرض کردم خداوند میفرماید: خداوند گناه کسی را به گردن کس دیگری بار نمیکند، پس مقصود و مراد از این آیه چیست؟ فرمود: خداوند در تمام گفتارش راست فرموده لکن دودمان قتلۀ امام حسین علیهالسلام از کارهای پدرانشان راضی و خشنود بوده و به آنها افتخار میکنند و هر کس به کار دیگری راضی باشد مانند همان کس است که آن کار را انجام داده است اگر مردی در مشرق زمین به قتل برسانند و شخصی در مغرب زمین به آن قتل راضی باشد این شخص شریک با قاتل محسوب میشود و حضرت مهدی عجل الله تعالی فرج الشریف آنها را از آن جهت میکُشد که راضی به قتل امام حسین علیهالسلام بودند. حضورش عرض کردم : وقتی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرج الشریف ظهور کند ابتدای امر چه خواهد کرد؟ فرمودند: شروع میکند از طایفۀ بنی شیبه و دستهای آنها را قطع نماید زیرا آنان دزدان خانه کعبه میباشند. ( تفسیر جامع ج۱ص307_306، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
اعراف 71: " قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكم مِّن رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَ غَضبٌ أَتُجَدِلُونَنى فى أَسمَاءٍ سمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَ ءَابَاؤُكُم مَّا نَزَّلَ اللَّهُ بِهَا مِن سلْطانٍ فَانتَظِرُوا إِنى مَعَكم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ. " هود فرمود: غضب خدا بر شما حتم شده آیا با من مجادله می کنید و به اسامی بی مسمائی که پدارنتان بر بتها نهاده با حق به خصومت بر می خیزید و خدا در آن بتها هیچ برهانی ننهاده در انتظار عذاب خدا باشید من نیز انتظار عذاب را بر شما دارم.
عیاشی روایت کرده که امام رضاعلیهالسلام فرمودند: مراد از "فانتظروا انی معکم من المنتظرین" چقدر خوب است صبر و بردباری نمودن و انتظار فرج کشیدن آیا نمی بینید خداوند از قول هود پیغمبر حکایت نموده و میفرماید: "فانتظروا "( تفسیر جامع 2ص427، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
اعراف 75: "قالَ املَاُ الَّذینَاستَکبَروُا مِن قَومِه لِلَّذینَ استُضعِفُوا لِمَن امَنَ مِنهُم اَتَعلَمُونَ اَنَّ صالِحًا مُرسَلٌ مِن رَبِّه قالُوا اِنّا بِما اُرسِلَ بِه مُؤمِنوُن " رؤسا و گردن کشان قوم صالح با ضعفا و فقیرانی که به او ایمان آوردند به تمسخر گفتند: آیا شما اعتقاد دارید که صالح را خدا به رسالت فرستاد مومنان جواب دادند بلی ما بر این عالم و مطمئنّیم ما به هیچ شکّ به آئینی که از طرف خدا بر او فرستاده شده ایمان داریم.
ابن باویه روایت کرده که امام صادق علیهالسلام فرمودند: خداوند عادلتر از آن است که زمین را از حجت خالی بدارد و قوم صالح پس از بیرون رفتن او برای خود امامی نشناختند و چون صالح برگشت همه حضورش جمع شدند مثل حضرت حجت عجل الله تعالی فرج الشریفمثل صالح است که در مورد حضرتش مردم سه دسته خواهند شد. ( تفسیر جامع ج2 ص428 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی، انتشارات کتابخانه صدر)
اعراف 128:"إنّ ألارضَ لله یُورِثُهامَن یَشاءُ مِن عِبادِهِ" زمین ملک خداست و او به هر کس که بخواهد واگذار می کند.
امام باقر علیهالسلام فرمودند: در قرآن علی بن ابی طالب علیهالسلام است که مرقوم داشته من و اهل بیت علیهالسلام اشخاصی هستیم که وارث زمین بوده و مائیم پرهیزکاران و تمام روی زمین برای ماست هر کس از مسلمانان آن را عمران و آباد نماید باید خراجش را به امامان از نسل و فرزندان من بدهد در این صورت استفاده نمودن از زمین برای او حلال می شود تا وقتی که ظاهر بشود فرزند یازدهمی من حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریفو حیازت کند(تملک) اراضی راهمان طوری که پیغمبر صلیالله علیه و آله و سلم حیازت نمود و غیر شیعیان را از تصرف زمین منع کند و با شیعیان در متصرفات آنها مقاطعه کاری(واگذاری) نموده و می گذارد که در دست ایشان بماند. ( تفسیرجامع ج 2ص 446 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
اعراف 159:" وَ مِن قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ." جماعتی از قوم موسی به دین حق هدایت یافته و به او باز می گردند.
امام صادقعلیهالسلام فرمودند:موقعی که قیام کننده آل محمدصلیالله علیه و آلهاز طرف مکه به سوی کوفه خروج کند، عده ای به آن حضرت ملحق می شوند که بیست وپنج نفر از آنها از قوم موسی بوده و اصحاب کهف و یوشع وصی موسی و مؤمن آل فرعون و سلمان فارسی و ابودجانه انصاری و مالک اشتر نیز با آن حضرت میباشند.( تفسیرجامع ج 2ص 475، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
اعراف 160:"وَ قَطعْنَهُمُ اثْنَتىْ عَشرَةَ أَسبَاطاً أُمَماً وَ أَوْحَيْنَا إِلى مُوسى إِذِ استَسقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضرِب بِّعَصاك الحَجَرَ فَانبَجَست مِنْهُ اثْنَتَا عَشرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كلُّ أُنَاسٍ مَّشرَبَهُمْ وَ ظلَّلْنَا عَلَيْهِمُ الْغَمَمَ وَ أَنزَلْنَا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَ السلْوَى كلُوا مِن طيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكمْ وَ مَا ظلَمُونَا وَ لَكِن كانُوا أَنفُسهُمْ يَظلِمُونَ." قوم موسی را به دوازده سبط منشعب کردیم و هر سبطی طایفه ای محسوب می شوند و به موسی وحی نمودیم که برای قومش طلب آب می نمود عصای خود را بر سنگی بزن دوازده چشمه آب از آن جاری شده و هر قبیله، آب خور خود را دانستند و بر سر آنها سایه افکندیم و برای آنها مرغ بریان و ترنجبین فرستاده، گفتیم از قوت پاکیزه ای که روزی شما نموده ایم تناول کنید ولی از حکم ما تجاوز ننمائید. نشنیدند و ستمگر شدند. اما نه بر ما، بلکه بر خویش ستم کردند.
امام باقرعلیهالسلامفرمودند:همین که حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف از مکه قیام نموده و به جانب کوفه حرکت فرماید منادی در میان اصحابش ندا می کند که کسی طعام و آب همراه بر ندارد و سنگ حضرت موسی همراه آن حضرت بوده و به وسیله شتری حمل می شود به هر منزلی که می رسند و فرود آیند از آن سنگ چشمه آبی جاری شود که هر تشنه از آن بنوشد رفع عطش او شود و چنان چه گرسنه از آن آب میل نماید سیر گردد و تا ورود به نجف اشرف آن سنگ زادسراه آنهاباشد. ( تفسیرجامع ج 2ص475-476 ، مؤلف سیّد ابراهیم بروجردی،انتشارات کتابخانه صدر)
انفال 39: " وَ قاتِلُوهُم حَتّی لا تَکُونَ فِتنَةٌ وَ یَکُونَ الدّینُ کُلُّهُ لِلّهِ فَاِنِ انتَهَوا فَاِنَّ اللهَ بِما یَعمَلُونَ بَصیرٌ ". ای مؤمنان! با کافران جهاد کنید که در زمین فتنه و فسادی دیگر نماند و آیین همه دین خدا گردد و چنانچه دست از کفر کشیدند خدا به اعمالشان بصیر و آگاه است.
عیاشی و نیز کلینی در مورد آیهی فوق از امام صادق علیهالسلام روایت کرده که فرمودند: تأویل این آیه هنوز نیامده است، همینکه حضرت حجّت عجل الله تعالی فرج الشریف ظهور نماید و قیام کنندهی آل محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم قیام کند، کسانی که درک ظهور آن حضرت را بنمایند، تأویل آیه را می فهمند و می بینند که در روی زمین حتّی یک نفر مشرک پیدا نشده و هر آینه آن حضرت دین حق را به مردم جهان برساند.(تفسیرجامع علّامه سید ابراهیم بروجردی ج3ص54 انتشارات کتابخانه صدر)
انفال 41: " وَاعلَمُوا اَنَّما غَنِمتُم مِن شَیءٍ فَاَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِرَسُولِ وَ لِذِی القُربی وَ الیَتامی وَ المَساکینِ وَ ابنِ السَّبیلِ اِن کُنتُم امَنتُم بِاللهِ وَ مآ اَنزَلنا عَلي عَبدِنا یَومَ الفُرقانِ یَومَ التَقَی الجَمعانِ وَ اللهُ عَلي کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ ". و ای مؤمنان! بدانید که هرچه به شما غنیمت و فایده رسد، خمس آن خاصّ خدا و رسول و خویشان او و یتیمان و فقیران و در راه سفر ماندگان است، اگر به خدا به آنچه بر بنده ی خود (محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم) در روز فرقان روزی که دو سپاه روبرو شدند خدا نازل فرمود ایمان آورده اید، (و بدانید)که خدا بر هرجیز قادر و توانا ست.
ابن بابویه در کتاب کمال الّدین از محمّد اسدی روایت کرده گفت نامه ای توسّط ابوجعفر نایب خاصّ حضرت حجّت عجل الله تعالی فرج الشریف به من رسید در پاسخ سؤالاتی که از آن حضرت نموده بودم به مضمون ذیل:
" ای اسدی! آنچه سؤال کردی درباره ی شخصی که مال ما را حلال می داند و در آن تصرّف می کند مانند تصرّف کردن مال خود بدون اجازه ی ما، آن شخص ملعون است و دشمن ما، و ما نیز با او دشمن میباشیم. پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و سلّم فرمودند هرکه حلال بداند حق و مال عترت مرا که خداوند بر او حرام کرده، او به لسان و زبان تمام پیغمبران لعنت کرده شده و هرکه ستم کند به عترت من، از جمله ظالمین می باشد که خداوند در قرآن بر آنها لعنت فرستاده و میفرماید الا لَعنةُ الله عَلي الظّالِمین "
و این حدیث را طبرسی در احتجاج نیز روایت کرده است. و از اسدی نیز روایت کرده گفت توقیعی از حضرت صاحب الأمر عجل الله تعالی فرج الشریف توسّط نایب خاصّ آن حضرت به این مضمون به من رسید:
"بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ. لعنت خدا و فرشتگان و تمام مردم بر آن شخص باد که یک درهم از مال ما را به طریق حرام بخورد".
پس به نصّ قرآن کریم و احادیث ائمّه ی اطهار علیهم السّلام، خمس میان اولاد پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و سلّم تقسیم می شود و ذریّه ی رسول خدا صلیالله علیه و آله و سلّم در حکم عائله ی امام علیهالسلام می باشد و خداوند خمس را فقط به تنهایی برای آل محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم قرار داده و در قبال زکوة که بر آنها حرام شده از نظر شرافت آل عصمت تا به اوساخ مردم نیازمند نبوده و دچار خواری و ذلّت نشوند و آل محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم کسانی هستند که خداوند خمس را برای آنها مقرّر فرموده و این روایت و امثال آنها صراحت دارد که خمس در تحت هیچ عنوانی نباید به غیر سادات داده شود و مصارفی که معمول شده که از سهم امام و یا ذوی القربی به غیر سادات وجوهی می دهند، تماماً بر خلاف نصّ قرآن و احادیث و دستورهای ائمّه طاهرین علیهم السّلام است و اجتهاد مقابل نصّ است که به اتّفاق حرام می باشد علاوه بر آن خلاف احتیاط است چه اشتغال ذمه یقینی برائت یقینی لازم است و چنانچه به عنوان سهم امام به غیر سادات چیزی بدهند، شک حاصل می شود آیا دیون واجبه را ادا نموده و یا خیر، امّا اگر سهم امام را نیز بر سبیل نیابت از امام به سادات که در حکم عائله ی امام هستند بدهند جنانچه در احادیث آمده، مسلّماً و به اتّفاق تمام علما، بریء الذّمه می شوند پس نباید از کار یقین صرف نظر کرد و عمل به شک نموده و احادیث در باب خمس بسیار است.(تفسیرجامع علّامه سید ابراهیم بروجردی ج3ص62_63 انتشاراتکتابخانه صدر)
توبه 3: "وَ اَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِه اِليَ النّاسِ یَومَ الحَجِّ الاَکبَرِ اَنَّ اللهَ بَریءٌ مِنَ المُشرِکینَ وَ رَسُولُهُ فَاِن تُبتُم فَهُوَ خَیرٌ لَکُم وَ اِن تَوَلَّیتُم فَاعلَمُوا اَنَّکُم غَیرُ مُعجزِی اللهِ وَ بَشِّرِ الّذینَ کَفَرُوا بِعَذابٍ اَلیمٍ". و این اعلامی است از سوی خدا و پیامبرش به همه ی مردم در روز حجّ اکبر که یقیناً خدا و پیامبرش از مشرکان بیزارند (و هیچ تعهّدی نسبت به آنان ندارند)، پس (ای مشرکان!) اگر (از پیمان شکنی و خیانت) توبه کنید (و مسلمان شوید) برای شما بهتر است و اگر روی (از وفای به پیمان و اسلام) بگردانید، بدانید که شما عاجز کنندهی خدا نیستید (تا بتوانید از دسترس قدرت او بیرون روید) و کافران را به عذابی دردناک خبر ده.
موفق بن احمد (یکی از بزرگان عامّه) از پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و سلّم روایت کرده روز جنگ خیبر پرچم سپاه را به دست مبارک امیرالمؤمنین علی علیهالسلام دادند و در اثر آن خداوند به واسطه ی آن حضرت فتح و پیروزی را نصیب مسلمین فرمودند و در روز غدیر خم، امیرالمؤمنین علی علیهالسلام را به روی دست مبارک بلند کرد و فرمود: ای مردم! بدانید و آگاه باشید که علی بن ابی طالب علیهالسلام آقا و مولای هر مرد مؤمن و زن مؤمنه است، منزلت او نسبت به من مانند منزلت هارون است به موسی، من جهاد می کنم با کفّار به دستور تنزیل قرآن و امیرالمؤمنین علی علیهالسلام جهاد کند به آنها طبق تأویل قرآن. علی علیهالسلام حبل الله است، بیان کند برای این امّت اشتباهات آنان را، امام و پیشوای خلق است بعد از من. درباره ی او نازل شده آیهی "وَ اَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِه اِليَ النّاسِ یَومَ الحَجِّ الاَکبَرِ "، پیروی کند از سنّت و طریقه ی من و نخستین کسی باشد که از قبر بیرون آید و به من ملحق شود کنار حوض کوثر و با من و فاطمه سلام الله علیها و حسن علیهالسلام و حسین علیهالسلام داخل بهشت گردد. خداوند وحی فرموده بر من فضیلت علی علیهالسلام را برای مردم بیان کنم و به آنها برسانم امر پروردگار را درباره ی علی علیهالسلام، بعضی از شما مردم بغض و عداوت او را در دل نگاه دارید و بعد از من آن را آشکار کنید. ای مردم! از خدا بترسید و در حقّ علی علیهالسلام و فرزندانش علیهم السّلام ظلم و ستم روا مدارید و کینه ی او را در دل جایی ندهید همانا من دوستم با دوستان علی علیهالسلام و دشمنم با دشمنان او. پس از آن پیامبر صلیالله علیه و آله گریه ی بسیار نمود، مردم سبب گریه ی آن حضرت را سؤال نمودند، حضرت فرمودند: جبرئیل نازل شد و خبر داد که شما مردم پس از من در حقّ علی علیهالسلام ستم کنید و او را از حقش منع نمایید. علی علیهالسلام و فرزندانش علیهم السّلام را به قتل رسانید و ظلم و ستم در حقّ فرزندانش ادامه دارد و از بین نرود تا زمانی که قیام کنندهی ما عجّل الله تعالی فرجه الشّریف قیام کند، گویا مشاهده می کنم که بلاد و شهرستآنها تغییر کرده و بندگان خاصّ خدا ضعیف و ناتوان گشته اند و مردم ظهور از فرج مأیوس شده اند. آن هنگام است که قیام کننده عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ظهور کند. اسم او اسم من است و از فرزندان دخترم فاطمه سلام الله علیها می باشد. قدری گریه ی آن حضرت آرام گرفت سپس فرمود: ای مردم! بشارت می دهم شما را به ظهور و فرج که همانا وعده ی پروردگار است و هرگز تخلّف نمی کند.(تفسیر جامع علّامه سیّد ابراهیم بروجردی ج3ص81الی83 انتشارات کتابخانه صدر)
توبه 14: " قاتِلُوهُم یُعَذِّبهُمَ اللهُ بِاَیدیکُم وَ یُخزِهِم وَ یَنصُرکُم عَلَیهِم وَ یَشفِ صُدُورَ قَومٍ مُؤمِنینَ ". شما به قتال و کار زار برخیزید تا خدا آنان را به دست شما عذاب کند و خوار گرداند و شما را بر آنها منصور و غالب نماید و دل های اهل ایمان را (به فتح و ظفر بر کافران) شفا بخشد.
عیّاشی در آیهی " وَ یَشفِ صُدُورَ قَومٍ مُؤمِنینَ " از علی بن عقبه روایت کرده که گفت من و معلی حضور امام صادق علیهالسلام شرفیاب شدیم، حضرت فرمودند: شما را به یکی از دو لطف و مرحمت پروردگار بشارت می دهم، یا خداوند تشفی قلوب شما نموده و غلیظ دلتان را برطرف ساخته و شما را بر دشمنانتان در زمان ظهور حضرت قیام کنندهی آل محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم غالب و فائق میفرماید، و یا آنکه اگر آن زمان را درک نکردید خداوند شما را بر دینی که مورد رضایت پیغمبرش بوده و آن حضرت را بر آن دین مبعوث فرموده بوده، می میراند.(تفسیرجامع علّامه سید ابراهیم بروجردی ج3ص87 انتشارات کتابخانه صدر)
توبه 33: "هُوَ الّذی اَرسَلَ رَسُولَهُ بِالهُدی وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّه وَ لَو کَرِهَ المُشرِکُونَ". اوست که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ی ادیان پیروز گرداند هرچند مشرکان رضایت نداشته باشند.
ابن بابویه به سند خود از امام صادق علیهالسلام در درباره ی آیهی فوق فرمودند: به خدا قسم این آیه تأویل نشده و تأویل نخواهد شد تا اینکه حضرت قیام کننده عجّل الله تعالی فرجه الشّریف خروج و ظهور کند و در آن وقت نه کسی کافر و مشرک به خدا یافت شود و نه آنکه مکر به امام، جز آنکه کراهت دارند ظهور آن حضرت را و اگر کافری در دل سنگ پنهان شود، به قدرت خدا آن سنگ به صدا در آمده و می گوید ای مؤمنین! بیایید و مرا شکسته و کافری که در جوف من مخفی گردیده است، درآورده و به قتل برسانید.(تفسیر جامع علّامه سیّد ابراهیم بروجردیج3ص111 انتشارات کتابخانه صدر)
توبه 34: " ... وَ الَّذینَ یَکنُزُونَ الذَّهَبَ وَ الفِضَّةَ وَ لا یُنفِقُونَها في سَبیلِ اللهِ فَبَشِّرهُم بِعَذابٍ اَلیمٍ ". و کسانیکه طلا و نقره را گنجینه و ذخیره میکنند و در راه خدا انفاق نمیکنند آنها را به عذاب دردناک بشارت ده.
در کافی ذیل آیهی فوق از معاذبن کثیر روایت شده گفت شنیدم از امام صادق علیهالسلام که فرمودند: وسعت داده بر شیعیان ما در آنچه می توانند از اموال خود انفاق کنند در راه خیر و معروف تا آنکه قیام کنندهی ما عجل الله تعالی فرج الشریف ظاهر شود، در آن وقت باید هر صاحب ثروتی، دارایی خود را به امام زمان عجل الله تعالی فرج الشریف تسلیم دارد تا صرف شود بر جهاد کنندگان در راه خدا و استعانت بجویند مؤمنین به سبب آن اموال بر علیه دشمنان.
در کتاب امالی آمده از مفضل بن عمر روایت کرده از امام صادق علیهالسلام که فرمودند: هر مالی که زکوة آن داده شده گنج محسوب نمی شود اگرچه در هفت طبقه ی زمین پنهان باشد و اگر زکوة مال را نداده باشد، گنج است هرچند روی زمین باشد.
و نیز عیاشی از امام باقر علیهالسلام روایت کرده فرمودند: طلا و نقره هرگاه به دوهزار درهم رسید گنج است.(تفسیرجامع علّامه سید ابراهیم بروجردی ج3ص112 انتشارات کتابخانه صدر)
توبه 36: " اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللهِ اثنا عَشَرَ شَهراً في کِتابِ اللهِ یَومَ خَلَقَ السَّمواتِ وَ الاَرضَ مِنها اَربَعَةٌ حُرَمٌ ذالِکَ الدّینُ القَیِّمُ فَلا تَظلِمُوا فیهِنَّ اَنفُسَکُم وَ قاتِلُوا المُشرِکینَ کافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُم کافَّةً وَ اعلَمُوا اَنَّ اللهَ مَعَ المُتَّقینَ ". همانا عدد ماه ها نزد خدا در کتاب خدا دوازده ماه است از آن روزی که خدا آسمان و زمین را بیافرید و از آن دوازده ماه، چهار ماه های حرام خواهد بود، این است دستور دین استوار و محکم پس در آن ماه ها ظلم و ستم در حق خود و یکدیگر مکنید و متّفقاً همه با مشرکان قتال و کارزار کنید چنانکه مشرکان نیز همه متّفقاً با شما به جنگ و خصومت برمی خیزند و بدانید که خدا با اهل تقوی است.
نعمانی در کتاب الغیبة ذیل این آیه از ابوحمزه ثمالی روایت کرده گفت: روزی حضور امام باقر علیهالسلام شرفیاب شدم. جمعی در خدمت حضرت بودند، پس از آنکه جماعت متفرّق شدند، حضرت به من فرمودند: ای ابا حمزه! یکی از محتومان خداوند که هرگز تغییر و تبدیل نمی پذیرد، قیام حضرت بقیّةالله الاعظم عجّل الله تعالی فرجه الشّریف است و هرکس شک کند در آنچه می گویم خدا را ملاقات می کند در حالی که کافر است. سپس فرمود: اسم او اسم من است و کنیه اش کنیه ی من، و هفتمین امام بعد از من است. پس از آنکه عالم پر از جور و ستم شده باشد، ظهور نموده و پر از عدل و داد می نماید. ای ابوحمزه! هرکه حضرتش را درک نموده ولی تسلیم او نشود، بهشت بر او حرام بوده و جهنّم جایگاه و منزل آخرت اوست. و فرمود: کامل ترین و واضح ترین بیان قرآن حکیم است که میفرماید " اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُور..." (و تا آخر آیه را تلاوت نمودند) و فرمودند: مراد از شناخت ماه های سال در دین قیم، محرم و صفر و رجب نیست زیرا این اسامی را یهود و نصارا نیز می شناسند؛ بلکه منظور، ائمّه ی دوازده گانه علیهم السّلام می باشد که قوام دین به وجود ایشان مرتبط است. محرّم یعنی امیرالمؤمنین علی علیهالسلام که اسمش علی و از نام بزرگ خدا یعنی اعلی مشتق شده همانطور که اسم مبارک پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله از محمود که یکی دیگر از اسماء الله است اشتقاق یافته و سه ماه حرام بقیه از چهار ماه حرام هم سه نفر دیگر از فرزندان امیرالمؤمنین علیهالسلام است که نام آنها نیز علی است، یکی علی بن الحسین زین العابدین علیهالسلام، دوّم علی بن موسی الرّضا علیهالسلام و سوّم علی النّقی الهادی علیهالسلام است که اسامی ایشان از اسم خداوند متعال مشتق است و این ائمّه ی معصومین علیهم السّلام ، ماه های حرام دوازده برج امامت را تشکیل می دهند.
و نیز به سند دیگری از داوود بن کثیر روایت شده که گفت وقتی در مدینه خدمت امام صادق علیهالسلام شرفیاب شدم حضرت فرمودند: ای داوود! مگر احکام دین را فراموش کرده ای؟! در این بین صدا زد: ای سماعة بن مهران! مقداری رطب برای ما بیاور. سماعة زنبیلی از رطب و خرمای تازه حضورش آورد. حضرت چند عدد میل فرموده و هسته های آنها را از دهان مبارک بیرون آورد و در زمین کاشت، فوراً هسته ها سبز شده، نمو کرده، نرم و بارور گردیده و ثمر داد. حضرت با دست خویش به درختی زده خرمای نارسی بر زمین افتاد، آن را برداشته و شکافت و رشته ی سفیدی از میان آن بیرون کشیده به دست من داد و فرمود: بخوان! چون بر آن رشته ی سفید نظر کردم، دیدم بر آن به قلم قدرت حق تعالی دو سطر نوشته شده: سطر اوّل "لا اله الّا الله محمّد رسول الله" و در سطر دوّم آیهی " اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُور " نوشته شده تا " مِنها اَربَعَةٌ حُرَمٌ " و بعد از آن نوشته شده " ذالِکَ الدّینُ القَیِّمُ " امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیهالسلام، حسن بن علی علیهالسلام، حسین بن علی علیهالسلام، علی بن الحسین علیهالسلام، محمّد بن علی علیهالسلام، جعفر بن محمّد علیهالسلام، موسی بن جعفر علیهالسلام، علی بن موسی علیهالسلام، محمّد بن علی علیهالسلام، علی بن محمّد علیهالسلام، حسن بن علی علیهالسلام و م ح م د بن الحسن بن علی الخلف الحجّة عجّل الله تعالی فرجه الشّریف. سپس فرمودند: ای داوود! می دانی این اسماء چه وقت نوشته شده است؟ عرض کردم: شما بهتر می دانید. حضرت فرمودند: ده هزار سال قبل از خلقت آدم. و این حدیث را شیخ مفید در کتاب الغیبة نیز نقل نموده است.
و همینطور شیخ مفید به سند خود از جابر جعفی روایت کرده که گفت از حضرت باقر علیهالسلام تأویل آیهی " اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُور " را سؤال کردم حضرت نفس عمیقی کشیده و فرمودند: ای جابر! مراد از سال، وجود شریف جدّم رسول الله صلیالله علیه و آله است و ماه های دوازده گانه آن، ائمّه ی دوازده گانه علیهم السّلام بوده و چهار ماه حرام هم امامانی هسیند که به نام علی نامیده شده اند. پس اقرار به ائمّه ی اثنا عشری علیهم السّلام، " الدّینُ القَیِّمُ " است و به نفس خود درباره ی ائمّه علیهم السّلام ستم نکنید یعنی به تمام دوازده معصوم خود علیهم السّلام معتقد بوده و از آنها پیروی کنید تا هدایت شده و به سعادت دو جهان نائل گردید.
و از امام صادق علیهالسلام روایت کرده فرمودند پدرم (امام باقر علیهالسلام) به جابر انصاری فرمود: ای جابر! به تو حاجتی دارم، نزد ما بیا در وقت خلوت. جابر حضور پدرم شرفیاب شد، فرمودند به او: آیا مشاهده کرده ای لوحی که نزد مادرم فاطمه زهراء سلام الله علیها بود؟ عرض کرد: بلی! وارد شدم به خانه ی آن حضرت لوحی از زمرّد سبز نوشته در آن به مرکّبی که نورش از آفتاب روشن تر و از مشک خوش بو تر، عرض کردم ای سیّده ی زنان! این لوح چیست و در آن چه نوشته شده؟ حضرت صدّیقه ی طاهره سلام الله علیها فرمودند: خداوند آن را بر پدرم نازل فرموده. سپس به من مرحمت کرد تا نظر کنم عرضه داشتم حضورشان اجازه می فرمایید رونوشتی از آن بردارم؟ حضرت فرمودند: مانعی نیست؛ من آن را استنساخ کرده و به حضرتشان تسلیم داشتم. و جابر آن نسخه را به پدرم داد، پدرم فرمودند: ای جابر! نظر کن تا من آن را قرائت کنم از روی همان لوحی که نزد مادرم مشاهده نمودی و به مضمون ذیل تلاوت فرمودند:
" به نام خداوند بخشنده ی مهربان. این کتاب از طرف پروردگار بزرگ دانا و توانا فرستاده شده به وسیله ی جبرئیل امین بر محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم خاتم پیامبران. ای رسول ما! بدان تعداد ماه های سال نزد پروردگارت دوازده ماه می باشد و از آن روزیکه آسمان و زمین آفریده شده چهار ماه از دوازده ماه در علم حقّ، حرام بوده. درباره ی آنها به نفس خود ستم روا مدارید که اینان دین قیم خداست. ای محمّد! من تو را از میان تمام پیامبران برگزیده ام و علی علیهالسلام وصی تو را بر تمام اوصیاء برتری داده ام. حسن علیهالسلام را گنجینه ی علم و دانش خود قرار دادم، و حسین علیهالسلام را بهترین فرزندان گذشته و آینده نموده ام و در اعقاب حسین علیهالسلام امامت را گذاشته ام، علی بن الحسین علیهالسلام زین العابدین (زینت عبادت کنندگان) است، و باقر علیهالسلام شکافنده ی علم و دانش است و دعوت می کند مردم را به به سوی راه راست، حضرت صادق علیهالسلام راستگو ترین مردم است در گفتار و کردار فتنه و تاریکی جهان را فرا بگیرد، بعد از آن موسی کاظم علیهالسلام فرو برنده ی خشم است، پس از آن علی بن موسی الرّضا علیهالسلام است که به قتل برساند او را عفریت کافری (مراد مأمون ملعون است) و دفن کنند او را در شهر و دیاری که بنا کرده آن را بنده ی نیکوکار ما جنب بدترین مخلوقات (مراد هارون الرّشید ملعون است)، و محمّد هادی علیهالسلام شبیه جدّش باشد، بعد از آن علی علیهالسلام است و دعوت می کند مردم را به راه راست و برطرف می کند شبهات ستمکاران را، و بعد از آن حسن اعز علیهالسلام است که بیرون آید از او جانشین پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله و سلّم و در آخر الزّمان قیام کند و ظاهر شود؛ بر سر او عمّامه ی سفیدی است که نگاه می دارد او را از تابش آفتاب، در آن وقت منادی صدا می زند با زبان فصیح و می شنوند آن صدا را تمام خلایق از جن و انس و فریاد می زند میان آسمان و زمین: ای مردم! این مهدی آل محمّد صلیالله علیه و آله و سلّم است، زمین را پر از عدل و داد گرداند پس از آنکه فرا گرفته باشد آن را جور و ستم ".(تفسیر جامع علّامه سیّد ابراهیم بروجردی ج3ص115 الی 118 انتشارات کتابخانه صدر)
توبه 52: "قُل هَل تَرَبَّصُونَ بِنا اِلّا اِحدَی الحُسنَیَینِ وَ نَحنُ نَتَرَبَّصُ بِکُم اَن یُصیبَکُمُ اللهُ بِعَذابٍ مِن عِندِه اَو بِاَیدینا فَتَرَبَّصُونَ". بگو (ای پیامبر) که شما منافقان جز یکی از دو نیکویی (بهشت یا فتح) چیری می توانید بر ما انتظار برید (نمی توانید) ولی ما درباره ی شما منتظریم که از جانب خدا به عذاب سخت گرفتار شوید یا به دست ما هلاک شوید، بنابراین شما در انتظار باشید که ما هم مترصّد و منتظر (کار شما) هستیم.
در کافی از ابی حمزه روایت کرده که گفت از امام باقر علیهالسلام معنای " اِحدَی الحُسنَیَینِ " را سؤال کردم حضرت فرمودند: مراد مرگ در حالت اطاعت و فرمانبرداری خداست و یا درک زمان ظهور قیام کنندهی ما حضرت حجّت عجّل الله تعالی فرجه الشّریف است و مقصود از " وَ نَحنُ نَتَرَبَّصُ بِکُم " مسخ شدن منافقین و یا کشته شدن آنها به دست مؤمنین است.(تفسیر جامع علّامه سیّد ابراهیم بروجردی ج3ص131 انتشارات کتابخانه صدر)
توبه 60: " اِنّمَا الصّدقاتُ لِلفقراءِ و المساکینِ و العامِلینَ عَلیها و المُؤَلَّفةِ قلُوبُهم و في سبیلِ اللهِ و ابنِ السّبیلِ فَریضَةً مِنَ اللهِ و اللهُ علیمٌ حکیمٌ " مصرف صدقات منحصراً مختص (بهاین هشت طلیفه) است: فقیران و عاجزان و متصدیان اداره ی صدقات و برای تألیف قلوب (یعنی برای متمایل کردن بیگانگان به دین اسلام) و آزادی بندگان و قرض دادن و در راه خدا و به راه درماندگان؛ این مصارف هشتگانه فرض و حکم خداست که خدا آگاه است.
در کافی از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که فرمودند: خداوند در اسلام خون دو طایفه را حلال نموده؛ مردی که عیال دارد و زنا می کند و بانوی شوهرداری که زنا می دهد و دیگری آن که زکات نمی دهد. زمانی که حضرت حجّت بن الحسن العسگری عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ظهور نمایند زانی و زانیه را بدون شاهد سنگسار کرده و گردن مانع زکات را می زند و از علل وجوب زکات آن است که فقیر و بینوا در اسلام یافت نشود. .(تفسیر جامع علّامه سیّد ابراهیم بروجردی ج3ص134_135 انتشارات کتابخانه صدر)
|