به مناسبت نزول آیه " وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ" و حق خويشاوند را به او بده . اسرا 26

 دهکده ی فدک

فدک دهکده ای در شمال مدینه بود که تا آن شهر دو یا سه روز راه فاصله داشت، این دهکده در شرق خیبر و در حدود 8 فرسنگی آن واقع بود و ساکنانش همگی یهودی بودند. امروزه فاصله خیبر تا مدینه را حدود 160 تا 120 کیلومتر ذکر می کنند: در سال 7 هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سپاهی را به سمت کسانی که به یهودیان توطئه گر پناه داده بودند فرستاد و پس از چند روز محاصره دژهای آنها را تصرف کردند پس از پیروزی کامل سپاه اسلام با آن که اختیار اموال و جان های شکست خوردگان همگی در دست پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم قرار داشت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با بزرگواری تمام پیشنهاد آنان را پذیرفت و به آنها اجازه داد نصف خیبر را در اختیار داشته باشند و نصف دیگر از آن مسلمانان باشد بدین ترتیب یهودیان در سرزمین خود باقی ماندند تا هر ساله نصف درآمد خیبر را به مدینه ارسال دارند.

با شنیدن خبر پیروزی سپاه اسلام فدکیان که خود را همدست خیبریان می دیدند به هراس افتادند اما وقتی خبر برخورد بزرگوارانه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با خیبریان را شنیدند شادمان شدند و از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم خواستند با آنان همانند خیبریان رفتار کنند پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم این درخواست را پذیرفت.

مکان هایی که با صلح گشوده می شود یعنی مردم منطقه ای با پیمان صلح خود را تسلیم می کنند و دروازه های خود را به روی مسلمانان می گشایند. قرآن کریم اختیار این نوع سرزمین ها را تنها به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم سپرده است و مسلمانان در آن هیچ حقی ندارند. فدک این گونه فتح شد، بنابراین ملک پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم گشت.

ارزش اقتصادی دهکده ی فدک

برخی از منابع شیعی درآمد سالیانه آن را بین 24 هزار تا 70 هزار دینار نوشته اند، یکی از متکلمین امامی مذهب چنان نقل می کند که ارزش درختان خرمای این ناحیه با کل درختان شهر کوفه در قرن هفتم برابر بود. ( شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج16 ص236)

نزول آیه " وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ"

وقتی آیه " وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ" و حق خويشاوند را به او بده . اسرا 26 نازل شد جبرئیل به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم عرض کرد: یا رسول الله فدک را به فاطمه ببخش.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نزول آیه و امر الهی را به دخترش ابلاغ نمود که: دخترم فدک مال توست، در آن تصرف نما گرچه می دانم پس از من آن غصب می کنند و از دست تو می گیرند.

حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم تا زنده ای من هرگز در باغات فدک تصرفی نخواهم کرد. تو بر من سزاوارتری و اموال من مال توست، اما برای اثبات حق من در فدک، مدرک و سند آن را محکم و استوار فرما.

رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم مردم را درمنزل خویش جمع کرد، حکم الهی را بر همگان ارائه فرمود.

امام باقر علیه السلام  نقل فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پس از نزول این آیه فاطمه الزهرا سلام الله علیها را طلبید و سند فدک را به اسم آن حضرت نوشت. پس از غصب فدک حضرت فاطمه آن را به ابوبکر نشان داد و فرمود: این نامه و سندی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم برای من و فرزندم نوشته است. ( نهج الحیاه ج145 ص243)

طبق شواهد تاریخی پس از نزول آیات قران به دستور خد با توجه به قانون الهی و پشتوانه قرآنی با توجه به همه ی جنبه های عرفی و قانونی دیگر از جمله تنظیم سند و مکتوب نمودن با حضور شاهد به حضرت زهرا سلام الله علیها واگذار شد. اما با این حال منافقین با کمال جرات فدک را غصب کردند.

حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها فرمودند: امتی که عهد و پیمان خدا و پیامبرش را در ولایت و رهبری شکستند و نادیده گرفتند حق ندارند بر پیکر من نماز بگذارند. آنها که نسبت به حق ما ظلم روا داشتند و ارث مرا غاصبانه تصرف کردند و سند مالکیت فدک را از دست من ربودند و به آتش کشیدند آنها که گواهان و شاهدان مرا تکذیب نمودند. سوگند به خدا که گواهان من حضرت جبرئیل و میکائیل و امیرالمومنین علی علیه السلام  و ام ایمن بودند. ( نهج الحیاه ج178 ص 291)